من کجا هستم؟ حقیقت من کجاست؟ روزگاری ساکن شهری بودم؛ و اینک قرن هاست سرگشته بیابان خضر الیاسم!

شما مرا از من گرفتید. خیالات خود را به من چسباندید. خون از شمشیرم چکاندید و سرهای دشمنان به تیغ ذوالفقارم بریدید! قلعه‌گیر و خندق‌گذار و معجزه‌سازم کردید! شاه مردان و شیر خدا گفتید! از زمینم به چهارم‌آسمان بردید! به خدایی رساندید! پدر خاک و خون خدا خواندید! در شهر علمم خواندید و از آن به درون نرفتید!

شما با من چه کردید؟

وای بر آنکه برده کند، و آن‌که بردگی خواهد! وای بر آن‌که نام و خون کسی را نان و آب خود کند! شما با من چه کردید؟

شما با من چه کردید؟

سوگند ... دیدن ادامه ›› خوردید به فرق شکافته من برای رواج سکه‌های قلبتان! به ذوالفقار خون‌چکان برای کشتن روح زندگی! و اشک ریختید بر مظلومیت من، تا ساده‌دلان را کیسه تهی کنید!

ای طبلی از شکم ساخته، قناعت به دیگران آموختی تا خود شکم بینباری! ای رگ گردن برآورده، گردن زدن آیین کردی، که گردنت نزنند! ای بالانشین، که حیا فکندی، دور نیست که افکنده شوی! و ای ستم بر، که در مظلومیت خویش پنهانی، تا کی ثنای ستمگر؟ و تو ای سوار بر رهوار، تو بر سینه و سر زدی اگر کسی می دید ، تا رکابت گیرند. و چون بر زین نشستی بر پیادگان خندیدی! ای زاده دروغ و بالیده در ریا ، به شمار بارهایی که به نامم سوگند خوردی برای فریفتن خویش و دیگری و من و خدا، به همان شمار که دانستم و به رویت نیاوردم، شرمی از فردا کن که آینه روبرویت گیرند. ذوالفقار این است نه تیغ دو دم!

صبر کردم صبر ...

صبر کردم صبر، چون کسی که خار در چشم و استخوان در گلو دارد . به سالها!
آنها که خود را به من می‌بندند، کاش آزادم کنند از این بند! آنها که سوار بر مرکب روح ساده‌دلانند، آنها که لاف جنگ می‌زنند با دشمنان خیالی در دیارات خیال؛ و هرگز نجنگیدند با دشمن راستین که در نهاد خویش می‌پرورند برای جنگ با حقیقت!

شما با من چه کردید؟

شما با من چه کردید؟ ای شما که دوستداران منید! من کجا هستم؟ بر صحنه شما، حقیقتِ من کجاست؟
حذفم می کنید به خاطر نیکی هایم. و با من ، نیکی را حذف می کنید.
آری، نیکی بر صحنه شما مرده! و اگر قاتل نیک مردی بودم، با سربلندی نشان می دادید! شما که دوستداران منید با من چنین کنید، دشمنانم چه باید بکنند؟

شما با من چه‌ کردید؟

شما با من چه‌ کردید؟ بزرگم کردید برای حذفم! به راستی که من انسان بودم پیش از آن‌که به آسمان برین برانیدم! چنین است که صحنه‌ها از ابن ملجم پر است و از علی خالی! شما دوستداران که با من چنین کنید، دشمنانم چه باید بکنند ...

من ممکن است نتوانم تاریکی را از بین ببرم ...
ولی با همین روشنایی کوچک فرق بین ظلمت و نور، و حق و باطل را نشان میدهم.
و کسی که به دنبال نور است، نور هر چقدر کوچک باشد در قلب او بزرگ خواهد بود.

.
.
.

زندگی اش را که نگاه میکنی، میبینی از اولش که راه افتاده به هر کسی که رسیده کف دستش یه چیزی گذاشته ...
نگاه که میکنی میبینی که یه مسیر ... دیدن ادامه ›› بلنده که تقریبا از پای تیر چراغ برق یه جایی توی تهران به اسم سرپولک شروع میشه و تا دانشگاه و بعد آمریکا و مصر و کشور من و دوباره ایران و کردستان و جنوب میاد. توی این مسیر طولانی ، مصطفی ، زندگیش رو تکه تکه میکنه و هر تکه ش رو کف دست کسی میگذاره. گاهی حتی کسی رو پیدا نمیکنه و میگذاره کف دست کاغذ ... انگار این تکه ها وزنه هایی هستند که اون مدام باید بازشون کنه و بندازه تا بالاتر بره ... مثل یک بالن ... یه تیکه به من میده ، یه تیکه به تو، همه سربی، همه سنگین، تا جایی که اونقدر سبک بشه تا بتونه دنبال چیزی بره که به قول خودش همیشه از مصطفی فرار میکرده ... مرگ

حیفه که مصطفی چمران رو نشناسید ...

اتود زدن و تمرین ایده هایی خام درمقابل تماشاگر، که با پرداختن ناکامل و کال به موضوع مورد نظر، پس از ظلم به اتفاق اصلی، حس گُنگ و نابالغ از تماشای شَبَحِ یک تئاتر رو ایجاد کرد.
با تشکر از نیک وودمَن، مالک GoPro

نقد

نقد را «سره از ناسره جدا کردن» و «شناختن محاسن و معایب» گفته‌اند. شاید نقد کردن تداعی گر ترکیب "نقد کردن پول" باشد و باید گفت که در واقع نیز چنین است.

در قدیم ، وقتی درهم ها را به صورت سکه های زر و یا فلزات دیگر می ساختند، جدا کردن سکه های سره (اصل یا خالص) از ناسره (ناخالص و تقلبی) را نقد کردن پول می نامیدند.

نقد به مفهوم داوری و قضاوت "دوجانبه" در مورد یک گزاره‌ نیز هست. این واژه در لغت به معنای «بهینِ چیزی را گزیدن» آمده‌است. به عبارت ... دیدن ادامه ›› دیگر نقد پیدا کردن خوبی ها از میان بدی هاست.

و تعریف جامع برای آن را میتوان در لغت به معنی ارزیابی، بررسی، شناسایی نمودن، زیر و رو کردن، عیب­ها را نمایاندن و پنهان­ ها را رو کردن دانست. نقد؛ یافتن و نشان دادن است تا اگر کسی خواست، راهش را بیابد و اگر نخواست عذری نداشته باشد. و در اصطلاح، وارسی و بررسی نوشتار، گفتار یا رفتاری برای شناسایی و شناساندن زیبایی و زشتی، بایستگی و نبایستگی، بودها و نبودها و درستی و نادرستی آنها است.

تعریف و تمجید نقد نیست.
توهین و تمسخر، نقد نیست.
بیان احساسات نقد نیست.
بیان برداشت های فردی از یک اثر نقد نیست.
به رخ کشیدن دانش و فهم و اطلاعات، نقد نیست.
گزارش شرح اتفاق نمایش و یا اثر هنری که تماشا کرده ایم، نقد نیست.

برخی از موارد مذکور محترم و به جای خود خواندنی است اما نمیتوان به آن ها نقد گفت.

شاید بهتر باشد برای اعتلای هنر، رشد فرهنگ و معلومات خود، جلوگیری از افاده های هنری و جلوگیری از توهین و تمجید بیجا ، کمی با معانی و ویژگی های نقد کردن آشنا شویم.

30 ویژگی نقد کردن: (محمود سریع القلم)

1- هدف از نقد و انتقاد، بهتر فهمیدن و دقیق فهمیدن یک موضوع است.

2- هدف از نقد و انتقاد، نزدیک کردن یک فکر و نظریه به واقعیت است.

3- اظهار نظر با نقد متفاوت است: اولی مخاطب خاصی ندارد اما دومی برای اصلاح فکر و سخن و عمل دیگری است.

4- منتقد تا می تواند باید در متن انتقادی خود، سؤال ها و زوایای جدید طرح کند.

5-داشتن یک دیدگاه متفاوت، نقد نیست. مستندات و واقعیت ها، مبنای نقد و انتقاد هستند.

6- نقد شفاهی از نظر مکتوب، بی اعتبار است.

7-منتقد باید دقیق با نقطه و ویرگول از متن اصلی، نقل قول کند و بعد آن را بر اساس مستندات نقادی کند.

8- نقد به صورت مناظره توسط کسانی معتبر است که هر دو طرف در رابطه با موضوع مناظره، متون تولید و چاپ کرده باشند.

9- در مسائل فکری و علمی، مبنای نقد بر واقعیات، آمار و fact ها است. جایگاه تخیلات و توهمات در مدارهای علمی نیست.

10- در جامعه‌ای نقد اعتبار پیدا می‌کند که افراد متخصص در حوزه تخصصی خود نقادی کنند.

11- اگر منتقد نکته‌ای ر ا از متن مکتوب متوجه نمی شود، ابتدا سؤال می‌کند و بعد نقد می‌کند.

12- پیش ذهنیت از نویسنده یک متن، نقد و انتقاد را مخدوش و بی‌اعتبارمی‌کند.

13- به میزانی که انتقادات کلی باشند از اعتبار آن‌ها کاسته می‌شود. مبنای کار علمی و انتقادی در پرداختن به جزئیات است.

14- بالاترین سطح اعتبار یک فرد علمی و فکری، نوشته‌های اوست. سخنرانی و ارائه شفاهی مطالب پایین‌ترین سطح است.

15- منتقد بر نویسنده متن، القاب نمی گذارد.

16- کسی که در یک موضوع تخصص نداشته و متون تولید و چاپ نکرده، به لحاظ علمی نمی‌تواند انتقاد کند.

17- منتقد، متن و سخن و فکر فرد را نقد می‌کند و نه شخص او را.

18- کسی که نقد علمی می شود، وظیفه مدنی داردکه به انتقادات پاسخ دهد.

19- نقدی که به آمار و مستندات تجربی و تاریخی اتکاء داشته باشد، معتبرتر است.

20- منتقد در بیان و لحن، شخصی احساسی و عصبانی نیست. ادب و صدا قت او مقدم بر انتقاداتش است.

21- منتقد و انتقاد شونده هر دو باید در یک موضوع تخصص داشته باشند و متون تولید و چاپ کرده باشند.

22- نقاد از این عبارات، فراوان استفاده می‌کند: حدس می‌زنم. تصور می‌کنم. به نظرم می آید. شواهد اینگونه نشان می‌دهد. آمار چنین تصدیق می‌کند.

23- نقد فکری و علمی باید مکتوب و علنی باشد اما نقد از رفتار حتماً باید به صورت خصوصی به افراد منتقل شود.

24- محل تحصیل، اساتید و متون علمی منتقد بر کیفیت نقد او بسیار تأثیرگذار است.

25- اندیشه ها سطح اعتبار دارند و به تدریج اصلاح می شوند. می توان با استدلال، مستندات و آمار، اندیشه ها را تکامل بخشید.

26- منتقد باید مراقب باشد تا آنچه که خودش دوست دارد بگوید را به حساب متن دیگری نگذارد و متن او را تحریف نکند.

27- استفاده از کمیت ها، دقّت و اعتبار نقد را افزایش می دهد.

28- علمی ترین متن و علمی ترین نقد آن است که نویسنده، تعاریف خود را از مفاهیم از یک طرف و مفروضات و استوانه های فکری را از طرف دیگر به طور دقیق مکتوب کند.

29- در نقادی و مناظره، مبنای استدلال پژوهش های علمی است.

30- استاندارد گذاری برای نقد و مناظره، مسئولیت دانشگاه ها، متخصصین و انجمن های علمی است.

تماشای "اعترافات ذهن خطرناک من" به نویسندگی و کارگردانی هومن سیدی در روز اول اکران عمومی دلچسب بود. فضای برزخ گونه فیلم و بازی درخشان سیامک صفری - که همراه هنرنمایی و درخشش در تئاتر (البته در ژانر و تیپ بازی مختص به خود که شناخته شده و برند شده به نام اوست) حالا در قاب دوربین هومن سیدی میدرخشد - همخوان و موافق سلیقه من است.

بازی عباس غزالی مثل خود کارگردان در حال رشد است و اگر به راه تقلید و بازی تیپ نرود رشد خوبی خواهد کرد. مورد خوشایند دیگر اینکه نگار جواهریان هم تصمیم گرفته از عصا، ویلچر و معصومیت دوری کند و کمی متفاوت تر به ایفای نقش بپردازد.

حضور بابک حمیدیان و چکامه چمن ماه ، از نقاط ضعف داستانی کار هومن سیدی است. حضور سکانس هایی که بی جا ، بی ربط به داستان و اضافی است. شاید با ریشه یابی در اینکه آیا فیلم، کپی برداری از آثار خارجی است یا خیر! بتوان دلیل حضور این عناصر نچسب و نامربوط به داستان فیلم را درک کرد.

فیلم حال و هوای "ممنتو" اثر کریستوفر نولان را به خاطر میآورد. در زیر خلاصه ای از "ممنتو" ارائه شده و پس از تماشای ... دیدن ادامه ›› آن، قضاوت با خود تماشاگر است که هومن سیدی تا چه حد مشق فیلم نولان را کرده است. اما نوع روایت داستان در فیلم هومن سیدی جدید است و فارق از اینکه آیا کپی برداری اتفاق افتاده یا خیر ، این اتفاق و ایجاد تنوع روایت داستان در فیلم های ایرانی بسیار به جا و لازم است. از این حیث که کارگردانان ایرانی کلاسی تمرینی جهت پیشرفت، با بهره گیری از آثار کارگردانان متبحر و بزرگی چون نولان برای خود ترتیب دهند باید خوشحال بود و میتوان به آنها آفرین گفت. از طرف دیگر، اگر تماشاگر تشابه کمتری میان این دو فیلم دریافت کرد، باید به هومن سیدی دو چندان تبریک گفت ... قضاوت با تماشاگر است.

ممنتو (یادآوری) :

2000 میلادی
کارگردان : کریستوفر نولان.
فیلم نامه : کریستوفر نولان ، بر اساس داستان کوتاهی از جاناتان نولان.

لئونارد شلبی ( گای پیرس ) می خواهد کسی را که همسرش را کشته ، پیدا کند و بکشد. او ضمنا در همان حادثه وحشتناک قتل همسرش به مغزش صدمه وارد شده و حالا از نوعی بیماری کمیاب و غیر قابل علاج رنج می برد. او دچار نوعی فراموشی عجیب و غریب شده ، به این صورت که می داند کیست و همه چیز را تا زمان قتل همسرش به خوبی به خاطر دارد ولی دیگر نمی تواند خاطرات جدیدی داشته باشد.

او آدم هایی را که ملاقات می کند ، جاهایی را که بوده و یا کارهایی را که همین پانزده دقیقه پیش انجام داده فراموش می کند. لئونارد از روی غریزه، سیستمی سرهم می کند تا به او در یادآوری کمک کند. او از هر کس و یا هر جایی که ملاقات می کند عکس می گیرد و زیر آنها یادداشتی می نویسد تا به یاد آورد. او همچنین نشانه های مهمی را که در رسیدن به هدف یاری اش می کنند را روی بدنش خالکوبی می کند. در حالی که نقصی به این بزرگی دارد و در حالی که نمی داند به چه کسی باید اعتماد کند ، فکر انتقام رهایش نمی کند ...

روایت ماجرا از آخر به اول است.

ممنتو با سؤال “کجا هستم؟” شروع و با سؤال “کجا بودم؟” تمام می‌شود. سؤال‌هایی ساده ولی به‌غایت فلسفی و قابل تأمل. انگار ما و لئونارد از وسط یک کابوس پا به دنیای پر رمز و راز فیلم گذاشته‌ایم و در آخر در یک کابوس تازه رها می‌شویم.

ممنتو تصویرگر تنهایی قهرمانش هم هست. لئونارد تنهاست و به دنبال عامل تنها شدنش است. در این راه هر کس هم به سراغش می‌آید در واقع قصد کمک به او را ندارد و به دنبال هدف دیگری ‌است. در واقع عارضه‌ی لئونارد ابزاری برای آدم‌های دور و برش است که از او ابزاردستی برای خودشان بسازند.

فیلمی که فقط 5 یا 6 شخصیت (با احتساب متصدی هتل) دارد و به طرز حیرت‌انگیزی دنیای معماوارش را به تماشاگر تحمیل می‌کند حالا تمام می‌شود و مثل لئونارد که در خیابان‌های شهر سرگردان است ما هم به عنوان تماشاگر فیلم حیرانیم.
حیرانیم که به چه قسمت از اطلاعاتی که در طول فیلم به‌ دست آورده‌ایم می‌شود اطمینان کرد؟ چرا جزییات داستان را به خاطر نمی‌آوریم؟

و نولان این ‌چنین از تماشاگر هم یک لئونارد می‌سازد. موقعیت وحشتناکی است که ذهن نتواند چیزی را در درونش ثبت و ضبط کند. تمام ارتباطات ما، دوستی‌ها و دشمنی‌های ما و تمام تصمیماتی که می‌گیریم صرفاً مربوط به اطلاعاتی است که در ذهن‌مان ثبت شده‌ است و حالا پر کردن این خلأ در فیلم، پرنشدنی به نظر می‌رسد.

منتظر خواندن نظرات دیگران درباره تشابهات و اینکه آیا فیلم کپی برداری است یا خیر؟ آیا این اتفاق مثبت ، منفی یا بی تاثیر است؟ هستم.

تماشای "اعترافات ذهن خطرناک من" رو به همه دوستان عزیز پیشنهاد میکنم.

نوشتن درباره آثاری که دوست نمیداریم ، شاید کاری بیهوده به نظر رسد. منظور از نوشتن زیر سؤال بردن، توهین و نفی وجودی اثر مربوط نیست. بلکه نقد و اظهار نظر درباره اثری است که برای آن وقت و هزینه صرف شده و حاصل سلیقه ی هنری یک انسان است حال آنکه باب میل ما هست یا نیست. از طرفی نوشتن، اظهار نظر و نقد درباره ی اثری ، نشانگر آنست که مواردی تاثیرگذار، قابل توجه و ارزشمند ما را درگیر خود نموده تا زبان به اظهار نظر گشوده شود.

«رونوشت برابر اصل» در معنای کلمات آن، مربوط به اصالت و قدمت یک اثر هنری و اثری است که عیناً بر اساس آن خلق شده به طوری که تمایز میان نسخه اصل و نسخه بدل دشوار است.

"کپی برابر اصل" اثر تولید شده در سال 2009 توسط عباس کیارستمی که متاسفانه ، به تازگی اکران آن در ایران آغاز شده، برای من از آن دست آثار هنری ایست که بسیار ارزشمند و بحث برانگیز است.
اثری که در عین سادگی، سؤالات ، این همانی ها ، هم زاد پنداری ها و دغدغه های آشنای زندگی را برایم به تصویر میکشد. تصویری لذت بخش از جنس خاطرات ... دیدن ادامه ›› تلخ و شیرین ...

داستان زوجی که وانمود می کنند اولین دیدارشان است یا زن و مردی که در دیدار اول، تظاهر می کنند زن و شوهر هستند... کیارستمی فیلم را با این فرض شروع میکند که این دو نفر به راستی اولین بار است که هم را می بینند. در ادامه آنچه می بینیم، نمایشی سیال است که توسط دو بازیگر توانا اجرا میشود. نمایشی از زوجی که به واقع زن و شوهر هستند و یا وانمود میکنند که اینچنین است.

در مقاطعی از فیلم به این موضوع اشاره میشود که چطور واقعیت، همان چیزی است که هنرمند تصمیم می گیرد باشد و اینکه می شود از میانه راه، هنر اصل را به کپی یک اثر تبدیل کرد.

کیارستمی با هنرمندی نشان میدهد "کپی برابر اصل" در زندگی واقعی و در ارتباطات ما به چه معناست. ارتباط عاطفی نیز اثری هنری است که عناصر آن، دو انسان هستند. هنر کیارستمی جایی نقش دلنشین خود را نمایان میسازد که زندگی واقعی و ارتباط عاطفی را بسان اثری هنری میبیند. او به تمامیت اثر و عناصر تشکیل دهنده اثر میپردازد، که اصلش هست یا بوده است ، اما حالا اگر نیست ، اگر از بین برود ، دزدیده شود و یا فروخته شود، آن وقت چه؟
آیا با این شرایط ، کپی کم از اصل اثر دارد؟ وقتی اصل ، نیست ، کپی ارزشش مشخص نمیشود؟ وقتی اصل نیست ، آیا کپی همان اصل نیست ؟ ما به دنبال کدام هستیم ؟ یا اصل یا هیچ ؟ در نهایت ، آیا اصلی وجود دارد ؟
آیا کیارستمی به این سؤالات پاسخ میدهد؟ باید گفت خیر ... این بیننده است که پاسخ این سؤالات را میداند ، چون پرده هایی از زندگی خود را در مقابل دیدگانش میبیند. اتفاقاتی که در زندگی ما رخ داده است شاید مانند پاسخ های سرگردان ، بدون سؤال ، خود آشفتگی هایی باشند که همیشه درگیر آن ها بوده ایم و از طرفی معماهای جدید به وجود آورده است. از این رو ایجاد سؤال نیز ارزشمند است.

کیارستمی بیننده را به سفر میبرد، سفری به درون ، به ژرفای تنهایی ، به اتفاقات ملموس و واقعی زندگی ، به مرزهای شناخت اصل انسان و کپی انسان ، این زیباترین اثر خلقت ... از این رو پرسه زدن در سینمای کیارستمی لذتی تمام نشدنی دارد.

سکانس هایی طولانی در غالب گفتگوی دو زوج به هیچ وجه خسته کننده نیست. کیارستمی در استفاده از طبیعت ، نور ، تغییر زاویه دید دوربین و حالات صورت بازیگران اجازه نمیدهد تا ضرباهنگ فیلم خسته کننده و کسالت آور شود.

بازی بی نظیر ژولیت بینوش همانطور که انتظار میرود متناسب نقش است و اینکه عباس کیارستمی اذعان دارد که "فیلمنامه را به طور اختصاصی برای او نوشتم" ، بی دلیل نیست. اما چرا ویلیام شیملر که خواننده اُپراست؟ با این حال که او پا به پای بینوش به خوبی نقش خود را به عنوان شوهر ایفا میکند. به عقیده کیارستمی دلیل انتخاب شیملر که بازیگر حرفه ای نیست، جدا شدن بینوش از بازیگری حرفه ای و نزدیک شدن او به بازی واقعی در نقش مورد نظر است.

"کپی برابر اصل" از آن دست آثار است که ارزش نقد و تفسیر بسیاری دارد. باید درباره آن خواند ، تامل کرد ، چندین بار تماشا کرد و لذت برد.

تماشای این فیلم رو به همه دوستانم پیشنهاد میکنم.

"پدرو پارامو" نام رمانی است که "خوآن رولفو" بر داستانی نهاده است که از سرزمین های آمریکای لاتین و دقیق تر، مکزیک، برآمده.
داستان‌های رولفو در روستاهای مکزیک می‌گذرد و شرح رویدادهای پس از انقلاب مکزیک است. دنیای رولفو دنیای تراژیک نفرت، خشونت و درماندگی است. خصوصیت بارز داستان‌های او رابطهٔ مشکل‌ساز پدر و پسر، فلاش‌بک به خشونت، وقایع‌نگاری وارونه، تصاویر به‌یادماندنی و سنگینی گناه و مرگ است. اغلب دیالوگ‌ها در نوشته های او مثل مونولوگ است و قصد ارتباط مستقیم با خواننده را دارد.
در رمان پدرو پارامو، رولفو به خوبی فروپاشی جامعهٔ شبه‌فئودال (نظام ارباب و رعیتی) را در قالبی سیاه به تصویر میکشد. فضای داستان کنایه ای زیبا و ظریف است از دنیای مردگان، از نظامی که مرده است.

ابراهیم امینی و ارشاد رازانی در نمایش پدرو پارامو، همان زبان داستانی رمان را پرورانده اند تا با روالی روان فضای داستان رولفو تصویر سازی شود. نمایشی خوب را شاهد هستیم که خسته کننده نیست و داستان را به خوبی روایت میکند.

در ورود بازیگران به صحنه و خروج آن ها، سعی شده است تا تصویری سیال نمایش داده شود اما باید گفت بی نظمی جای سیال بودن در بازی بازیگران و ... دیدن ادامه ›› حرکات روی صحنه را گرفته است.
در انتخاب نقش کشیش بهتر بود از بازیگری با فیزیک متناسب یک کشیش استفاده شود. تصویری که از کشیش در ذهن است، معمولا فردی لاغر اندام، با ادبیات رسمی و البته پوششی ساده تر است.
بازی نقش پدرو پارامو بسیار متناسب و دلنشین است و پس از آن میتوان به بازی خوب نقش زن مست ، کاردار پدرو و مرد ژولیده اشاره کرد. (با عرض پوزش از اینکه نام شخصیت ها و بازیگران را در ذهن ندارم)

تماشای این نمایش رو به تمامی دوستان تیوالی پیشنهاد میکنم. نمایشی که در عین سادگی ، روشن است با تلاش و تمرین فراوان روی صحنه رفته است.

با تقدیر ویژه از رسول حسینی ؛ دوست عزیز ، مهربان و هنرمندم

من خوب میدانم که زندگی،
یکسر صحنه ی بازی است؛
من خوب میدانم ...
اما بدان که همه، برای بازی های حقیر، آفریده نشده اند.

از: عباس معروفی ، سمفونی مردگان

- بگو دلم میخواد آزارت بدم ...
- دلم نمیخواد آزارت بدم
- ها ؟
- دلم میخواد ... دلم میخواد واسم حرف بزنی
- چی ؟
دلم میخواد بگی ... دخترا بیشترن یا پسرا ؟!؟
نمیدونم !
دلم میخواد بگی که ، عکس درخت توی آب با خودش یکیه یا نه ؟!؟
نمیدونم !
دلم میخواد بگی که ... چرا ماه سر داره ولی دست و پا و شکم نداره ... دیدن ادامه ›› ؟!؟
- بس کن
- دلم میخواد ... نازم کنی ...
- چی ؟ من که به اندازه کافی بهت غذا دادم ... برات کافیه
- کافی نیست دورا ... من میترسم و دلم میخواد تو نازم کنی ...
- نه ... نمیتونم چون منم میترسم
- پس اگر نازم نمیکنی بیا بریم با هم بازی کنیم

دورا فرزند خیالی اش در کابوس تجاوز جنگ را، که سوار دوچرخه است هُل میدهد ...

- منو ببین ... یووهوو
- فکر نمیکنی یه کم داری تند میری ؟
- فکر نمیکنم ... مطمئنم خیلی دارم تند میرم ...
- خب یه کم آروم تر برو ...
- چرا ؟
- چون میخوری زمین ...
- نمیخورم زمین ... من عاشق سرعتم ... فقط وقتی که خیلی تند میرم باد میخوره توی صورتم ... یه سوال دورا !
به نظر تو با این میشه پرواز کرد ؟

کودک به زمین میخورد ...

- نشد که پرواز کنی ...
- نشد که پرواز کنم ...
اول اولش صدای ضجه ها رو شنیدم ... بعد صدای سرود ملی کشورشون که فاتحانه میخوندن ... بعد صدای ضجه های زنا و بچه ها ... بعد صدای توپ و تانک و مسلسل ... بعد صدای ... این همه صدا برای من زیاده دورا ... دیگه نمیخوام به هیچ صدایی گوش بدم ... من لعنتی فقط دلم میخواد تو واسم آواز بخونی ... همین !

http://bit.ly/12gUsGd

تقریبا 10 سال پیش بود؛ پس از تماشای فیلم "لاک پشت ها هم پرواز میکنند" از بهمن قبادی، جانم سوخت ... موسیقی بی بدیل حسین علیزاده در اون فیلم غوغا کرد و از دلِ "آگرین"، نوای لالایی سر داد، از غمی بی پایان ...

http://bit.ly/1zFzI5Z

http://bit.ly/1rFmcRk

شب آخر ، اجرای آخر لکه؛ و چقدر شب خاطره انگیزی بود ... شبی که نمایش لکه ، غمی سنگین و قدیمی رو برای من دوباره زنده کرد.
با عرض تبریک و خسته نباشید به غزل نعیمی، آیدا صادقی، اشکان فرامرزی و گروه هنرمند این نمایش، موفق باشید.

ننگ بر جنگ ...

نسلی که حیاتش به بَند ناف بهار بَند است ...

قبل از تماشای نمایش، وقتی که درباره نامش فکر میکردم، صدای خاموش بر هم خوردن دانه های برف را در ذهنم می شنیدم که همان دانه های باران اند، اما یخ زده ... صدای بارانی که تداعی گر عشق است، عشقی گرم؛
و پیش زمینه ذهنی من درباره سرد شدن، یخ زدن آهسته این گرما بود.

پس از تماشای نمایش اما، نامش برای من تعبیر دیگری دارد. تعبیرش صدایی است که اگر بلند شود، مرگ را بیدار میکند. صدایی است که باید خفه شود و نگوید از تفاوت جنسیت، از تفاوت زن و مرد، که اگر بگوید ... زوال و مرگ را برای همه رقم میزند.

صدای آهسته برف شنیدنی است، روایتی تلخ برای شنیدن دارد. از تلاش نسلی برای بقا میگوید، به قیمت نابودی نسل بعد، که در این میان با چالشی ... دیدن ادامه ›› هم روبروست ... جنسیت ... زنی باردار که جای خواب ندارد، زنی باردار که باید به سمت سقوط باشد، زنی باردار که باید در زمان مناسب بزاید، و بهار که در زمستان می آید و زندگی اش خزان میشود، چون دختر است ...

صدای آهسته برف شنیدنی است، روایتی تلخ برای شنیدن دارد. روایت نسلی است میان دو راهی ...
به دنیا آمدن فرزند، یا خاموشی چراغ زندگی همه ... روایت پدری است که ستیز با مرگ را برای "زنده ماندن فرزند پسر" به جان میخرد؛ اما زندگی را در "مرگ فرزند دختر" میبیند.

اولین اجرای این نمایش را تماشا کردم. سکوت و فضاسازی این اجرا تماشاگر را جذب کرده و قابل توجه است، اما در اجرا و پیاده سازی این فضا، ایرادات مشخصی وارد است. مثل رسا نبودن صدای بازیگران، نویز داشتن بلندگو ها، عدم تطبیق صداها با برخی حرکات، سلامت آنی زن باردار پس از بارداری و وجود شخصیتی که حضورش بی دلیل بود.
وجود شخصیت گرگ تا حد زیادی نامفهوم بود. اینکه چه در بیداری و چه خواب، هراس از مرگ، بهمن، حیوانات درنده و ... در وجود شخصیت رخنه کرده، لزوم وجود این شخصیت در داستان را توجیه نمیکند. روایت داستان به تنهایی این هراس را نشان میدهد و از نظر من این شخصیت اضافه بود.

در پایان به گروه خسته نباشید عرض میکنم، کار ستودنی و قابل توجهی بود و برایشان آرزوی موفقیت دارم.
همه دوستان عزیز تیوالی رو به تماشای این نمایش دعوت میکنم.

پی نوشت : با کمال میل، پذیرای نقد دوستان بر نگاشته ام هستم.

محمدمهدی صحراپور

"بیرون پشت در" تنها نمایشنامه شاعر و نویسنده آلمانی، ولفگانگ بورشِرت یکی از آثار برجسته در زمینه سیاه نمایی جنگ و تبعات آن است. این اثر بورشِرت یک اتوبیوگرافی است و متاثر از واقعیتی است که نویسنده از زندگی خود بدان رسیده است. زندگی کوتاهی که در سن 25 سالگی تنها دو روز پس از اتمام نگارش این نمایشنامه و پس از حضور اجباری در جنگ جهانی دوم به پایان میرسد.

به سبب حساسیت موضوع ، در دوره گذار پس از جنگ در آلمان، بورشِرت در ابتدای نمایشش چنین می نویسد: " نمایشی که هیچ تئاتری آن را اجرا نخواهد کرد و هیچ تماشاگری قادر به دیدن آن نیست." اولین اجرای صحنه ای آن ـ یک روز پس از مرگ بورشرت ـ در تاریخ 21 نوامبر 1947 صورت می پذیرد. سبک این اثر اکسپرسیونیستی(1) است و در قالب گروتِسک(2) نگاشته شده است که در پنج پرده به روایت داستان میپردازد.

این نمایشنامه شرح حال ناامیدانه سربازی به نام " بکمان " است که پس از سه سال اسارت، برای پیدا کردن همسر و خانه اش از سیبری به آلمان باز می گردد. او با ناامیدی و غم در تلاش گشودن درهایی است که کورسویی از امید به زندگی و آرامش گذشته اش را به همراه آورد؛ اما هر بار، در مواجهه با تغییرات ظالمانه و تلخی که جنگ در زندگی اش به جا گذاشته، غم بار تر از گذشته، بیرون، پشت این درها میماند.

بورشِرت با ارائه پرده هایی حماسی و تراژیک در ... دیدن ادامه ›› تلاش است تا با تفکرات نازیسمی مبارزه کند. کارکترها در دنیای بورشِرت، در سراسر مسیرهای نمایش، دچار از خود بیگانگی اند؛ دنیایی که با پوچی و نا امیدی احساس گناه و جرم مردمان را به جهان بیرون تسری میدهد. با این حال او در خلال نمایشنامه توسط ایجاد کشمکش های مناسب بین شخصیت "بکمان" و شخصیت "دیگری" که در قالب یک انسان موافق و مثبت نمایان میشود با ظرافت از فلسفه و نگاه خود به زندگی دفاع کرده و با طنزی تلخ و سیاه تبعات جنگ را محکوم میکند.

این نمایشنامه با برداشتی آزاد به نام "بازگشت افتخارآمیز مردان جنگ" نوشته شهرام احمد زاده و به کارگردانی آرش دادگر در سیزدهمین جشنواره سراسری تئاتر مقاومت با دو اجرای موفق و مطلوب مخاطبان تئاتر به روی صحنه رفت.

در حال حاضر نیز پرداختی دیگر با نام اصلی نمایشنامه و روایتی مستقیم از آن به کارگردانی مریم عبدلی در سالن استاد مشایخی در حال اجراست. اجرایی که با امکانات محدود و پرداختی مناسب، توانسته است در حد امکان نمایشنامه سنگین و غنی "بیرون پشت در" را به تصویر کشد. اجرای اول این گروه را تماشا کردم و با قدردانی ویژه از تلاش و هنرمندی تمام گروه، نگاشته ای کوتاه بر این نمایش ارائه میکنم.

این نمایشنامه سرچشمه فراوانی است از انواع افکت های صوتی چون : باد و آب ، جیر جیر کفش ، باز و بسته شدن مکرر درها ، صدای عصای زیر بغل مرد یک پا ، موسیقی و آواز ، صدای باد گلو و سکسکه مامور کفن و دفن که مشغول بلعیدن کشته های جنگ است. مواردی که در اجرا هست، اما نه به میزان مطلوب و کافی و به نظرم جای کار بیشتری داشت.

بازیگر نقش بکمان آقای حمید رحیمی بازی یکدست، خوب و با اشراف به نقش اصلی را ارائه میکند که از نقاط مثبت اجراست. حضور آقای هژیرآزاد در نقش کلنل (سرهنگ) و نقش آفرینی ایشان از موارد قابل توجه است. نقش آفرینی که از نظر من نه چندان خاص و مجزا از باقی بازیگران و نه کمتر و کم رنگ تر از دیگران است.

طراحی صحنه، طبق گفته کارگردان مبیّن وجود انسان های سیاه یا سفید است و با طراحی اکسپرسیونیستی، تنها بکمان است که با لباس سربازی خاکستری خود، در میان این انسانها گریزان از جنگ و تبعات آن است.

استعارات نمایشنامه اصلی به خوبی ارائه شده و تنها در مواردی حذفیات و جابجایی هایی در نمایش ایجاد شده است. نقش پیرمردی که همه پسران خود را در جنگ از دست داده است و نمادی از خداست حذف شده است. نظر کارگردان بر خلاف اصل متن و نظر نویسنده بر این است که خداوند در ایجاد و دامن زدن به جنگ نقشی ندارد و این انسانِ مختار است که جنگ را ایجاد میکند.

عدم هماهنگی در نورپردازی در اجرای اول به چشم می آمد و البته به نظر من نورپردازی و پرداخت پرده گفتگوی بکمان و رودخانه بسیار خوب و شاخص بود.

در پایان با علاقه ای که به متن اصلی نمایشنامه دارم و همینطور اجرای خوبی که دیشب تماشا کردم همه دوستان تیوالی رو به تماشای این نمایش دعوت میکنم.

(1) اکسپرسیونیسم یا هیجان نمایی متضاد حقیقت نمایی یا رئالیسم است و نوعی اغراق در رنگها و شکلهاست. شیوه ای عاری از طبیعت گرایی که می خواهد حالات عاطفی را هرچه روشنتر و صریح تر بیان نماید.
(2) وارونه‌سازی و بیگانه نمایی که از طریق آن توسط اغراق از یک سو و خنده‌دار بودن از سوی دیگر به بیان منظور و پیام پرداخته میشود.

محمدمهدی صحراپور

سه تار، ساز اختناق است، ویولون ساز دموکراسی. از بس صداش لاجون است؛ بغض فروخورده است انگار؛ طنین مخفی ترس و شیدایی. میگویند یک نفر شنونده برایش کم است، دو نفر زیاد.
اما دیده بودم حوالی سه صبح که همه ی اشباح مدرنیته در خواب اند و دیگر نه صدای رفت و آمد ماشینی هست نه صدای دور و دَرهم کارخانه ای، چنان رسا میشود این صدا که باید خفه اش کنی از ترس همسایه.
دیده بودم که اگر وسیله اش نکنی برای رونق دُکان، رازهاش را پرده در پرده باز می کند بر تو. آخر، زن است این ساز (از پشت نگاهش کن، موهاش را بافته است انگار) و حساس است همانقدر که هر زنی. قهر میکند با تو. راه نمیدهد تو را به خودش اگر نادیده بگیری اش. چقدر هم که اهل حسادت است این ساز! وقت هایی که بازی در می آورد ساز دیگری بگیر دستت، ببین چطور راه می آید با تو.
به خود میگفتم این صدایی را که نیمه شبان بیرون میخروشد از این ساز چطور میشود شبانه روزی کرد؟ چطور میشود سه تاری ساخت جادویی؟ سه تاری که به یک زخمه زرد و سبز و آبی و قرمز کمانه ی رنگینی از صدا را بیفشاند توی فضا. دیده بودم این ساز با زبان راز سخن میگوید، گفتم از اهل راز شوم مگر نصیبم شود آن سه تار جادویی؛ سه تاری که در میانه ی کار بگوید: «تو ساز نزن، جیگر. خسته میشی. تو فقط مرا بگیر توی بغل، خودم میزنم برات»
پس لباس نجاران به تن کردم. گفتم دست به اره و چوب و تیشه بَرم شاید مسیح در راه است.

از کتاب "وِردی که برّه‌ها می‌خوانند"
رضا قاسمی

" پنج خوان اندوه "

شبی که تو را گم کردم، کسانی پنج خوان اندوه را نشانم دادند ...

گفتند، از این سو برو ... آسان است رفتن، زود یاد می‌گیری؛
به همان زودی که بعد از قطع پاهایت، یاد گرفتی، از پله‌ها بالا بروی؛ و این طور شد که بالا رفتم.

" انکار " خوان اول بود.

پشت میز صبحانه نشستم، میزی که در منتهای دقت، برای دو نفر چیده بودم.
به تو که آنجا نشسته ‌بودی نان ... دیدن ادامه ›› دادم، به تو روزنامه دادم، پشت آن پنهان شدی.
خشم آشناتر به چشم می‌آید.
نان را سوزاندم، و روزنامه را از دستت گرفتم، تیترهای اول را که خواندم، دیدم همه به رفتن تو اشاره دارند.

پس به خوان بعد رفتم، "معامله"

چه به دست می‌آورم با از دست دادن تو؟
آرامش پس از طوفان را؟
انگشتانم را بر ماشین تایپ؟

پیش از آن که بتوانم تصمیم بگیرم، "افسردگی" نفس‌زنان از راه رسید، رابطهٔ محتضر، دور چمدانش را با رشته‌ای بسته بود.
در چمدان چشم‌بند بود و شیشه‌های خواب‌آور.

تمام پله‌ها را سر خوردم پایین، بی هیچ حسی.
و در تمام این مدت تابلوی نئونی و شکستهٔ "امید" در دلم روشن و خاموش می‌شد.
امید، نام میانی عمویم بود و از همین بود که مُرد.

یک سال گذشته است ... همچنان دارم بالا می‌روم هرچند پاهایم بر صورت سنگی تو سُر می‌خورند.

آن‌قدر بالا آمده‌ام که مدتی است آخرین درخت را پشت سر‌گذاشته‌ام.
اینجا آنقدر بالاست که درخت به بار نمی‌آید؛

سبز، رنگی‌ست که از یاد برده‌ام.

حالا می‌بینم که دارم بالا می‌روم به سوی "پذیرش"
مکتوب با حروف درشت:
" پذیرش "
نامش غرق نور. هنوز از پا نیفتاده‌ام، دست تکان می‌دهم و فریاد می‌کشم.
زیر پایم، همهٔ زندگی‌ام خیزاب گسترانده‌، تمام مناظری که به چشم یا به خواب دیده‌ام.

آن پایین یک ماهی بیرون می‌پرد: ضربانِ نبض گردنت.
"پذیرش" ، عاقبت به آن رسیدم.
اما چیزی انگار درست از آب درنیامده، دَوار است پلکان اندوه.
تو را گم کرده‌ام.

لیندا پاستان ؛
مترجم : آزاده کامیار

مرگ؛ همیشه خیلی آسان تر از عشق بوده است
حتی ” آراگون” هم می گفت:
بدان که شبیه مرگ است، دوست داشتن تو
...
و مرگ؛
که در خیلی از شعرها و عشق ها
شانه بر موهای مان می زند
...
تا به حال برایت جای سوال نبوده
چرا شاعران
به استادی ِ عشق مشهورند؟
زیرا بیشتر از هر کسی
عشق را به دوش کشیده اند
...
ایلهان برک
ترجمه : سیامک تقی زاده

در تاریکی صدایی شنیده میشود.
صدای روان مادر :
خشکسالی! باران نمیبارد.
خدا به محبوب ترین فرشته اش میگوید: «به زمین فرود آی! به صحرای بی آب»
فرشته درنگ میکند: «این جا ؟! از داغی شن ها پایم میسوزد»
خدا میگوید: «فرود آی»
فرشته درنگ میکند: «از تشتگی اینجا زبانم میسوزد»
و خدا باز میگوید: «فرود آی!»
فرشته درنگ میکند: «خونم از شدت آفتاب میسوزد اینجا»
و خدا باز میگوید: «فرود آی»
فرشته بر صحرای بی آب پا ... دیدن ادامه ›› میگذارد. پایش میسوزد و زبانش میسوزد و خونش میسوزد.
خدا بر فرشته اش دلتنگ میشود. می گرید.
اشک هایش بر زمین می ریزد. صحرا از اشک خدا سبز میشود.
خشکسالی میرود.