اهمیت امیررضا کوهستانی در تئاتر معاصر ما حضور توأمان متن و اجرا در آثاری است که بروی صحنه می‌برد. تئاترهای امیررضا کوهستانی هم از حیث متن و هم اجرا کیفیت‌های بالایی دارند. بخصوص در دورانی که متن در محاق فرم‌های اگزجره و گاه بی تناسب با جهان نمایشی در غالب اجراهای روی صحنه فرو رفته است، کوهستانی ما را دعوت به نمایش‌هایی می‌کند که ابتدا یک متن قوی،دراماتیک و ساختارمند شالوده‌ی آن‌را تشکیل داده است. و با ومواجهه با صحنه‌ی اجرا شاهد اجراهایی خلاق هستیم که از لحظات و میزانسن‌ها و افکت‌های بصری بجا و نوآورانه‌ای در آن‌ها استفاده شده است. مهم‌ترین وجه این قضیه این است که تمام اجزای خلاقانه‌ی اجرا در خدمت ایده و متن اصلی است و هیچ‌کجا از جهان نمایش بیرون نزده است. چیزی‌که در تعداد زیادی از اجراهایی که داعیه‌دار خلاقیت در فرم هستند دیده می‌شود. خلاقیت‌هایی که تبدیل به دال تهی شده‌اند. «بی تابستان» ادامه‌ی راهی است که کوهستانی در «شنیدن» و حتی «هفده دی کجا بودی» آن‌را دنبال کرده است. وضعیتی از جامعه‌ی معاصر ایران در دل بحرانی که صورتی از یک تنش بیرونی داشته ولی درحقیقت تنشی درون‌زا است. جامعه‌ی هدف در هر سه نمایشنامه نمونه‌ای از نهادهای سراسربین هستند. هفده دی در یک پادگان، شنیدن در خوابگاه دخترانه‌ی دانشگاه و بی تابستان در مدرسه‌ای دخترانه. هر سه نهادهایی که قابلیت انقیادی درخودشان دارند. و جهان نمایشی کوهستانی تنگی تنفس در این انقیادهاست. شنیدن و بی تابستان با استفاده از ترکیب ویژوئال افکت و میزانسن‌های رئالیستی این انقیاد نفس‌گیر را نشان داده است. اینجاست که فرم‌های خلاقانه‌ی اجرا کاملا درخدمت ایده‌ی محوری درآمده‌اند. این دو نمایش روند تکوین متن را در اجرایشان نشان می‌دهند. گویا متن کوهستانی درگیرو دار آزمودن همین شیوه‌های اجرا کامل شده است. تلاش کارگردان برای استلیزه کردن موقعیت‎‌های خلاقانه و زدودن شاخ و برگ اضافی از آن‌ها کاملا پیداست. این مهم‌ترین نکته‌ای است که آثار کوهستانی را همواره دیدنی می‌کند. کوهستانی برخلاف بسیاری از کارگردان‌های نسل خودش و نسل بعد از خودش به‌دنبال ژانگولر بازی یا فیل هوا کردن با استفاده از بازی‌های فرمی و بصری نیست. هرچند درهم‌تنیدگی فرم و روایت در آثارش چنان مخاطب را درگیر می‌کند که اثر کار مدت‌ها در ذهن مخاطب می‌ماند. اهمیت کوهستانی حضور توأمان یک نویسنده و یک کارگردان کاربلد و خلاق و متفکر در تئاتر معاصر ایران است. تئاتری که بیش از دو دهه از کمبود این خلاقیت همراه با اپیستمه میان تولیدکنندگانش در رنج است و دستاورد چندانی برای ارتقاء سلیقه و بینش مخاطبانش نداشته است. کوهستانی نشان ... دیدن ادامه ›› داده است که هرچه از حشو و زوائد بکاهی عناصر خلاقانه امکان ظهور بیشتری در اجرا پیدا می‌کنند. نمایش‌های کوهستانی «تن‌مند» هستد. یک ارگانیسم هماهنگ که قسمتی از اجرا به شکلی کاریکاتوری از این اندام هماهنگ بیرون نزده است. اندامی که متناسب رشد کرده و به زور قرص و دارو حجیم نشده است. بلکه ورزیدگی اندام اجراهای کوهستانی برگرفته از دو و نرمش‌های استقامتی مستمر، آرام و پیگیرانه است. روایت بی تابستان نیز همچون بالا رفتن از یک شیب تند قدم به قدم ما را پیش برده و لحظه به لحظه بر تنگی نفس‌هایمان می‌افزاید. تجربه‌های آشنای ما از دهه‌ی شصت تا اکنون که نظام آموزشی ما را همچون چرخ و فلک وسط صحنه از نقطه‌ای که آغاز کرده چرخانده و به همان نقطه بازمی‌گرداند. نمایشِ دور باطل و درجا زدن هم در میزانسن‌های ایستای کوهستانی و هم در طراحی صحنه که نشان از هم‌آوردی نهاد آموزشی با نهاد تربیتی دارد تجربه‌های آشنای نسل کوهستانی در مدرسه تا به امروز است. گویی فقط رنگ و نقاشی دیوارها عوض شده است و سایه‌های نقش دوران قبل هنوز زیرمتن اصلی طرح‌‌های امروز است. حضور مادر که نشان از بازپرس دارد همان نهاد تربیتی است که دو سه نسل قبل از فرزندش او را در همین مدارس پرورش داده است و یک موجود سراسربین را درون او کاشته است. زمان و مکان در تجربه‌ی زیسته‌ی ما تسلسلی باطل بوده که همچون دیوارهای مدرسه‌ی بی تابستان هر رنگی به آن زده شود، سایه‌های شوم گذشته از آن پاک نخواهد شد. و فرزندانی که از دل این جریان بار می‌آیند حتی با فانتزی‌هایشان وضعیت بحرانی را بازتولید می‌کنند.

یک کار خاص. از آن دست کارها که کمتر در ویترین تئاتر معاصر ایران مشاهده شده. دست گذاشتن روی ادبیات معاصر ایران و پیوند اون با ادبیات کلاسیک به بهانه پل زدن میان گذشته و آینده. این به نوعی دغدغه خود جمالزاده در ادبیات معاصر ایران بوده. اقتباسی که از شاهکار جمالزاده بروی صحنه تئاتر توسط لادن نازی و تیم بسیار همدل و خوب و کاردرستشون شاهد بودیم یک اجرای خلاق با تنوع گونه‌های مختلف تئاتری بود که البته گویا بدلیل عدم همکاری سالن پالیز که نام تهیه کننده را هم روی اینکار گذاشته بخشی از ایده های اجرایی لادن مانند میکرو تئاتر و تئاتر سایه به این اجرا اضافه نشد. هرچند اگر این ایده ها هم اضافه می‌شدند تماشاگر بیش از این از دیدن این اجرا حظّ می‌برد. با این وجود و با درنظر گرفتن تمام کاستی‌ها که مقصر اصلی این کاستی ها بدون شک کمپانی پالیز بعنوان تهیه کننده این اثر نمایشی بوده، تماشاگر لحظات بسیار مفرح و درعین حال عمیقی را درکنار اجرای این اثر سپری می‌کنه. دیدن این نمایش را به تمام دوستداران واقعی تئاتر توصیه می‌کنم. البته اگر بدور از هیاهوهای بسیار برای هیچ تئاتر معاصر ایران که همچون پیکر پرگوشتی زیر دندان صاحبان تماشاخانه های خصوصی افتاده و همچنین حضور بی رمق سلبریتی‌ها که ذائقه‌ی بد سلیقه‌ی مخاطب امروز را تأمین میکنه دغدغه دیدن نمایشی اصیل را دارید حتما شاهکار جمالزاده به کارگردانی لادن نازی را ببینید. تئاتری بی ادعا همراه با گروهی همراه که همسویی انرژی این گروه بخوبی بروی صحنه هویداست. اما روی دیگر سخن من با صاحبان تماشاخانه‌های خصوصی است. زمانیکه یک کمپانی(که البته این عنوان مانند بسیاری از عناوین دیگر در این کشور بی مسما شده است. چراکه کمپانی اصو.لی دارد که گمان می‌کنم امثال پالیز درصدی از آنرا نیز برخوردار نیستند) عنوان تهیه‌کننده را بر یک تولید تئاتری می‌گذارد آیا صرف درختیار گذاشتن سالن یا مکان تمرین کفایت می‌کند؟ مسئولیت کمپانی بعنوان تهیه‌کننده در قبال گروه اجرایی چیست؟ چرا یک کارگردان بجای تمرکز کامل برو.ی ایده‌های هنری‌اش باید بیشتر زمانش صرف جمع کردن حواشی برای اجرای کارش شود؟ امکاناتی که متناسب با طراحی دکور و لباس و نور است توسط چه کسی باید در اختیار گروه نمایش قرار گیرد؟ کمپانی یا خود گروه اجرایی؟ این امکانات باید چه کیفیتی داشته باشد و چه کیفیتی را به کار اضافه کند؟ اینها مسائلی است که هم بار حقوقی دارد و هم شأن هنری یک کمپانی تولید تئاتری را مشخص می‌کند.صرف اینکه شخص یا مجموعه‌ای صاحب امکاناتی باشد که گروه‌‌های بی‌نوای تئاتری برای اجراهایشان نیاز به آن داشته باشند برای تصاحب آثار هنری به نام تهیه کننده ... دیدن ادامه ›› کفایت می‌کند؟ متأسفانه شاهکار می‌توانست ده پله از این اجرا بالاتر باشد اگر کمپانی پالیز بعنوان تهیه کننده همکاری بهتری با گروه اجرایی می‌داشت. بدون شک با یک تعامل بهتر میان تماشاخانه هایی که در تولید آثار نمایشی هم دست دارند و گروه‌های اجرایی و جایگزینی دغدغه‌های هنری بجای سود اقتصادیِ صرف زمانیکه نام یک کمپانی پای تولید یک اثر می‌آید در ذهن مخاطب تصویری بهتر بجا می‌ماند و همین منجر به تبلیغ بهتر کار خواهد شد و هم اینکه با روی صحنه آمدن کارهایی که دردرجه‌ی اول تئاتر خوب بشمار می‌روند تا ویترینی برای دیدن سلبریتی‌ها به مرور ذائقه‌ی مخاطب هم رشد کرده و گیشه‌ی این دست کارها نیز تأمین می‌شود. پس حق ماجرا اینجاست که تولید یک اثر تئاتری با کیفیت مطلوب برای کارگردان اثر توسط کمپانی صورت پذیرد. بخصوص زمانیکه این امکان وجود دارد.