«آیا هدف از نظرسنجی‌ها...»

مدّتی است که یکی از پست‌های ثابت صفحهٔ سینما در تیوال، به نظرسنجی‌های مختلف اختصاص یافته است. اغلب این نظرسنجی‌ها عناوین دهن‌پرکنی دارند. مثلاً «برترین فیلم قرن 21» یا «بهترین فیلم سال 1392». این در حالی است که تمامِ آن‌ها از توضیحات دقیق و جزئیات، حتّی در کلّی‌ترین حالت خود، بی‌بهره‌اند.
معمولاً فیلم‌هایی که اغلب هیچ سنخیّتی جز زمان ساخت و/یا اکران با هم ندارند، مورد مقایسه قرار می‌گیرند و کاربران در اکثریت موارد تنها اجازهٔ رأی دادن به یک اثر را دارند. این نظرسنجی‌ها هر چه باشند، به هر حال «تلاشی» برای برگزاری‌شان انجام شده و عدّهٔ فراوانی هم در آن‌ها شرکت کرده‌اند. امّا سؤال اصلی اینجاست: هدف آن‌ها چیست؟

1) آیا هدف از این نظرسنجی‌ها، کسب اعتبار است؟ مثل همان عناوین پرطمطراقی که قبلاً در سایت دیده‌ایم: «برترین نمایش سال ... از نگاه کاربران تیوال» یا عناوین این‌چنینی. اگر این‌طور باشد، راهِ رفته به کلّی غلط است! مقایسهٔ فیلمِ برتر «سایت Sight & Sound» با «فیلم برتر قرن 21 [از نگاه کاربران ... دیدن ادامه ›› تیوال]» قیاس مع الفارق است. اعتبار یک نظرسنجی به نوع و شیوهٔ طرّاحی آن و شرکت‌کنندگان است. مثلاً اهمیّت IMDb در «تعداد» رأی‌هاست و اهمیّت «Sight & Sound» در نگاه کارشناسانهٔ رأی‌دهندگان. امّا کاربران تیوال نه منتقدان کارکشته‌اند و نه شمار شرکت‌کنندگان هر نظرسنجی از چندصد تجاوز می‌کند [تازه همین را هم کلّی گفتم! حوصلهٔ سر کشیدن به صفحات قبل را نداشتم!]!

2) آیا هدف از نظرسنجی‌ها، سلیقه‌سنجی است؟ امیدوارم اگر فقط همین دو گزینهٔ فعلی وجود داشته باشند، هدف کسب اعتبار باشد! چون نوع طرّاحی سؤال‌ها و به مراتب بدتر و فجیع‌تر از آن، انتخاب گزینه‌ها، راه را بر انواع سلیقه‌ها می‌بندد. مضحک است! ولی تمامی راه‌یافتگان به نظرسنجی «بهترین فیلم قرن 21»، هالیوودی هستند! به قول «مخملباف» در مستند «ایران: یک انقلاب سینمایی»: «یعنی بقیهٔ مردم دنیا رؤیا ندارن؟ سینما ندارن؟!»

3) آیا هدف از نظرسنجی‌ها، نوعی دورهمی است؟ برای دورهمی گرفتن و گپ زدن و تبادل نظر کردن، که امر بسیار پسندیده و دل‌نشینی است، نیازی به گرفتن ژست «نظرسنجی» نداریم! انتخاب کردن «ـترین‌ها» پیشکش! راه‌های کم‌دردسرتر و بهتری برای این کار وجود دارند.

4) آیا هدف از نظرسنجی‌ها، پیشنهاد فیلم به تماشاگران است؟ تقریباً تمامی نظرسنجی‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم همین هدف را دنبال می‌کنند. سره را از ناسره تفکیک می‌دهند و به مخاطبانی که نمی‌دانند چه فیلمی ببینند، فهرستی از بهترین فیلم‌های ممکن را ارائه می‌دهند. امّا این روند در تیوال قیفِ برعکس است و به دلیل سیستم اشتباه، هیچ نتیجه‌ای در بر ندارد. چرا؟! خیلی ساده است! تمام گزینه‌ها از قبل انتخاب شده‌اند!

با این حساب، پس هدف از نظرسنجی‌ها چیست؟!
در خوش‌بینانه‌ترین حالت، می‌توانم بگویم همان اظهار نظر و گفتمان علاقه‌مندان. امّا نباید از این مسئلهٔ بسیار مهم غافل شد که «نظرسنجی تیوالی»، با این شمایل، بستر کاملاً ناسالمی را برای طرح مسئله، پدید آمدن دیالوگ و بسط دادن آن فراهم می‌کند. گزینه‌های از پیش‌معلوم، سؤال‌های سطحی و کلّی و بسیار گنگ و صد البتّه محدود ماندن دایرهٔ بحث به «نظرسنجی» کلّی و عام، که در آن فقط یک عنوان فیلم در کلّی‌ترین حالت خود و نه جزئیات وجوه مختلف آثار مدّ نظر است، به جای پدید آوردن زمینه، فرصت‌سوزی می‌کند و رغبت کاربران را برای شرکت در بحث‌های آتی هدف قرار می‌دهد.