دیداری از نمایش مونولوگ رها (فلیبگ) با بازی پریزاد سیف در پردیس تئاتر و موسیقی باغ کتاب.
***
از زمانی که فیلم تئاتر فلیبگ نوشته فیبی والر بریج با بازی خودش را در خانه هنرمندان تحلیل و نقد کردم گمان نمی کردم روزی بتوان شاهد اجرای نسخه ایرانی این نمایش در ایران هم بود. اما این انتظار محقق شد و پریزاد سیف متن دشوار و جذاب وینی والر بریج را در تئاتر ایران هم به اجرا درآورد بی آنکه محتوای کلی متن تغییر کند. هر چند برخی نکات به دلیخل ممیزی حذف شدند اما روح کلی اثر در اجرای ایرانی فلیبگ که با نام رها به صحنه رفته، حفظ شده است. از جمله تنهایی زن مدرن و پست مدرن که در همه عرصه های زندگی نیازمند یک رابطه حمایت گر است اما جز تنهایی نصیبش نشده است. به ویژه آنکه دشواری رفع تنهایی در فلیبگ ( و ورژن ایرانی اش، رها) با مقوله بدن نیز پیوند خورده و کاراکتر اصلی نمایش نماد بارزی ست از مسئله دشوار «بدنمندی». هم بدنمندی در بحران رابطه زن و مرد، هم بدنمندی در بحران شناخت جهان پیرامون که در سطحی عمیق تر، معرفت را به شناخت عصبی مغز تقلیل می دهد. و نتیجه در هر دو مورد چیزی جز تنهایی نصیب انسان و زن معاصر نمی شود.
نمایش رها (فلیبگ) مانند اجرای اصلی اش در نشنالتیاتر لندن، یک اجرای مینیمال است که با همین ویژگی نیز طراحی نور، صدا و میزانسن هم شده است.
... دیدن ادامه ››
شاید دیدن چنین نمایشی برای مخاطب ایرانی که به شلوغ بودن صحنه و پر سر و صدا بودن آن عادت کرده کمی دشوار باشد اما باید نمایش هایی به صحنه بیایند تا این عادت سطحی مخاطب ایرانی را کمی تغییر داده و تعمیق کند. نمایش رها یکی از آنهاست.
نقطه قوت نمایش رها جدا از متن درخشان فیبی والر بریج، بازی خوب و قابل قبول پریزاد سیف است که در نقشی غیرمتعارف و متفاوت با آنچه تا کنون در صحنه بوده، ظاهر شده است.
نقطه ضعف نمایش رها اما فقدان دراماتورژی قوی است. به ویژه وقتی چنین متنی قرار است از سد ممیزی سطحی نگر ایرانی هم عبور کند. یکی از نتایج فقدان دراماتورژی در این نمایش حذف برخی طنزهای متن والر بریج است که در نمایش رها یا حذف شدند یا به کمدی تقلیل یافتند، در حالی که طنز در اجرای فیبی والر بریج نه تنها نشان داده شده بلکه ارتقا یافته و به آیرونی (هجو) هم تبدیل می شود. مثل هجو مناسبات مدرن از منظر پست مدرن. اتفاقی که تئاتر ایران نیز به شدت نیازمند آن است اما کمتر نمایشی توان انجامش را دارد.
با این حال نمایش رها همچنان دیدنی و لذت بخش است.
محسن خیمه دوز،منتقد و پژوهشگر سینما و تئاتر
**