عارفه آزرمی فعال هنری

گروه "شایا" و اجراهای "حمیدرضا نعیمی" را سالهاست که می شناسم، از پلاتوهای کوچک تئاتر شهر، تا صحنه ی عریض و طویل وحدت. از "فیل" و "درخشش در ساعت مقرر" و "ترور"، تا "سقراط" و "فاوست" و شرق دور شرق نزدیک" و "شوایک" و همین اثر اخیرش "ریچارد".
از همان سالهای دورتر که اعضای گروه شایا و به خصوص حمیدرضا نعیمی و "بهناز نازی"در انتهای نمایش پشت درب پلاتوی اجرا، به رسم میزبانی در انتظار تماشاگران می ایستادند تا بدرقه کننده ی مخاطبانشان باشند و سپاسگزار آنها به خاطر شرکت در آیین اجرای تئاتر، تا همین امشب (٢٦ مرداد) در انتهای یک دقیقه تشویق جانانه ی استاد "عزت الله انتظامی" برای سفرش به دیار دیگر، نعیمی و گروه شایا همیشه و همیشه قدردان صاحبان اصلی تئاتر یعنی تماشاگرانشان بوده و هستند؛ همین توجه به تماشاگر و ناظر دانستن او در تمامی عرصه های آفرینش هنری سبب شده که نعیمی هیچگاه از دغدغه ها و دلمشغولی های حقیقی مخاطبانش فاصله نگیرد و همیشه نسبت به مصائب و چالش های اطرافش حساس بوده و با نگاهی هنری به تحلیل شرایط روزگار و راه حل ها و بن بست هایش بپردازد...
سالها پیش در آن روزگاران تلاطم! در یکی از روزهایی که صندلی های پارک دانشجو و محوطه ی تئاتر شهر و تو گویی تمام شهر، سیاه پوشِ باطوم به دستانِ بی چهره و گاردهای آهنین بود! در "درخشش در ساعت مقرر" برای مخاطبانش از گروه کوچک تئاتری در بوسنی گفت که می خواستند زیر سایه ی وحشت زور و جنگ و خون، با ابزار تئاتر و اجرای نمایش، امید را زنده نگه دارند و شهر را از اغیار باز پس گیرند، و امروز در تالار وحدت در این روزگار گل و بلبل! و در جمعه ای سیاه برای هنر (به خاطر درگذشت سید ضیاالدین دری و استاد انتظامی) از ریچاردی گفت که مثل هزاران زمامدار تاریخی دستش تا مرفق به خون بی گناهان آغشته است و جمله ی معروفش در هنگام امضای حکم مرگ برای اطرافیانش " با خدا در صلح باش" است! ریچارد زمامدار گوژ پشت و پای چلاق انگلستان به خاطر استیلای ... دیدن ادامه ›› حکومتش بر پایه ی زور و ترس حتی یک نفر را هم برای خود باقی نمیگذارد، او خنجری را با خون صیقل می دهد که درست گوشه ی قلب خودش را نشانه گرفته و در نهایت در اوج ترس و تنهایی کشته می شود. آخرین جمله ی نمایش ریچارد این است:

"مردم هیچ وقت فراموش نمی کنند،
مردم هیچ وقت فراموش نمی کنند،
مردم هیچ وقت..."

آیا به راستی مردم هیچ وقت فراموش نمی کنند؟!

ریچارد اثری خوش ساخت است، با کارگردانی دقیق و فضاسازی درست. اجرایی کلاسیک با ترکیب بندی های حساب شده و تصاویر چشم نواز. نمایشی با ریتمی مناسب به خصوص در نیمه ی دوم اجرا.
اثری ١٢٥ دقیقه ای با بیش از ٧٠ بازیگر که با تیزبینی کارگردان و به لطف طراحی صحنه ی کاربردی و منسجم "رضا مهدی زاده"، طراحی لباس مفهومی و مناسب "ادنا زینلیان"، طراحی نور به جا و درخور "رضا حیدری" ابعاد بصری جذابی برای تماشاگرانش تدارک دیده است.
اما جنبه هایی که کمی به خصوص در نیمه ی اول نمایش بیرون می زند و تا حدودی روند منسجم و ملایم ریتم را به هم می ریزد، انتخاب موسیقی و برخی از رقص های دسته جمعی گروه حرکت است، گویی این نمایش در جاهایی موظف است تا تبحر و مهارت این رقصندگان را به هر نحوی ما نشان دهد!
جز این، بازی های به شدت کلاسیک و اگزجره ی برخی از بازیگران به خصوص در نیمه ی اول اجرا تا حدودی قراردادی و بدون روح به نظر می آید. اگرچه این جنس از بازی با توجه به گونه ی اثر کاملا با منطق نمایش مطابقت دارد اما هنگامی که در کنار بازی درخشان، تکنیکی و حساب شده ی حامد کمیلی قرار می گیرد، اندکی اغراق شده و فرمایشی ظاهر می شود.
اما همین اندک گره های کوچک با جلو رفتن نمایش، جذاب تر شدن متن، و همگامی بیشتر تماشاگر با اجرا رفته رفته در اتمسفر یکپارچه ی ریچارد حل می شود و از نیمه ی دوم به بعد همه چیز برای خلق اثری به یاد ماندنی مهیا می گردد.
در کنار تمامی نقاط قوت ریچارد، اشاره به نکته ای حائز اهمیت است و آن توجه به بیان درست و سالم بازیگران هم در ریچارد و هم در تمامی آثار حمیدرضا نعیمی است. به جرات می توانم بگویم که در اجرای هیچ یک از آثار ایشان در تالار عریض و طویل وحدت کلمه ای نبوده که به واسطه ی جویده شدن واژه ها توسط بازیگر، کم بودن یا خش دار شدن صدای بازیگر حتی در واپسین روزهای اجرا، یا حتی نشستنم در جایگاه های دورتر (بالکن٣) ناشنیده باقی بماند و تمامی دیالوک ها چه بلند و چه کوتاه با وجود وسعت بالای صدای بازیگران که لازمه ی چنین سالنها و چنین اجراهایی است بدون میکروفون به روشنی و وضوح شنیده شده است. این دقت در جایگاه درست صدای بازیگر ، همراه با انسجام تمامی ارکان نمایش در اجراهای حمیدرضا نعیمی، حکایت از مهارت و شناخت استادی دارد که به درستی و همه جانبه کارش را می شناسد و با ارائه ی کارهایی شریف و خوش ساخت، قدردان وقت و حمایت مخاطبانش است.


اگر ریچارد را ندیده اید دست بجنبانید، که بیش از چند روز فرصت باقی نیست!