یک پنجره به لحظه آگاهی و نگاه و سکوت

سمیرامیس بابایی

ماهنامه دنیای تصویر

 ژان برولر نویسنده فرانسوی به نام مستعار ورکور کتابِ خاموشی یا سکوت دریا را در  زمان جنگ جهانی دوم به صورت مخفیانه منتشر کرد . داستان سه شخصیت دارد: افسر آلمانی، پیرمردی فرانسوی و برادرزاده پیرمرد. جنگ جهانی دوم است  و فرانسه اشغال شده است. بر اساس دستور نظامی افسران آلمانی  میهمان اجباری خانواده‌ های فرانسوی می شوند و با آنها زندگی می کنند. این کتاب که توسط نهضت مقاومت فرانسه در لندن چاپ شد شرح حال مقاومت مدنی مردمانی است که با سکوت ... دیدن ادامه ›› خود در مقابل اشغالگران می ایستند. نمایش خاموشی دریا اقتباس آزادی است از این رمان . میزبانان به زن و شوهر تغییر داده شده اند .آنها سرهنگ آبرناک، که مهمان ناخوانده و اجباری خانه شان هست را بایکوت کلامی می کنند. افسر آلمانی عاشق فرانسه است وی اعتقاد دارد باید درایت و نظم و قدرت آلمانی با فرهنگ فرانسوی ادغام شود و یک ملت یکپارچه و متحد و در نهایت کاملتر را درست کند. وی کتابخوان و موسیقیدان است . در ابتدا علت مقاومت زن و شوهر را نمی فهمد سعی می کند این مقاومت را در هم بشکند. اما در پایان نمایش این فرهنگ است که به زور و سرکوب، فایق میشود . نمایش خاموشی دریا یک اثر انسانی است که می تواند به روابط آدم ها از منظرهای مختلف نگاه کند . افسر آلمانی  بر خلاف دیگر همتایانش که قصد دارند فرهنگ فرانسه را لگدمال کند به آن  ارادت بسیار دارد وی با وجود نخوت و تفرعن آلمانی اش مترصد آن است با آدم های خانه  تعامل برقرار کند. در مقابل بازی پر جنب و جوش شهرام حقیقت دوست (سرهنگ آبریک )زن و شوهر (علیرضا آرام و خاطره اسدی)  بازی سکوت دارند. سکوتی پربار که هم پایه نقش انرژیک حقیقت دوست با قدرت عمل می کند. رفته رفته زن با سرهنگ آبریک نمایش که روحیه لطیف هنری دارد ارتباط بهتری برقرار می کند. سرهنگ یک افسر ارشدِ بدجنس تک بعد نیست. او شخصیتی خاکستری دارد وی هم دارای روحیه ای هنری است هم خشم کنترل نشده ای دارد و هم به راحتی از موسیقی باخ دچار غلیان می شود و از صدای سوختن چوب تازه در شومینه و تماشای باران دستخوش احساسات می گردد. زن او را تا حدودی درک می کند اما از مبارزه خود نیز دست نمی کشد. در نهایت سرهنگ آبریک بعد از آنکه ایده های صلح طلبانه اش در جلسه افسران مورد تمسخر قرار می گیرد به خانه ای باز می گردد که بیشتر از همه جا برایش حکم خانه را داشته و در همان جا با گلوله خود را می کشد.

 
نمایش خاموشی دریا یک اقتباس آزاد موفق است آن هم در دوره‌ای که بازار اقتباس های دم دستی و سرسری از رمان های بزرگ جهان داغ است. دکور صحنه نیز با دقت و ظرافت طراحی شده است همه چیز در سر جای خود، یک زندگی ساده فرانسوی را نشان میدهد . نمایشی عاری از شعارزدگی است که با بازی سکوت های هنرمندانه اش و دیالوگهای مونولوگ وارش هفتاد دقیقه جذاب و قابل تامل را برای مخاطبین خود رقم می زند. و می توان حتا چندین بار به تماشایش نشست مثل موسیقی که گوش دادن به آن تکراری نشود.