هین بگو که ناطقه جو میکند، تا به قرنی بعد ما آبی رسد
گرچه هر قرنی سخن آری بود، لیک گفت سالفان یاری بود
هین تو کار خویش کن ای ارجمند، زود کایشان ریش خود برمیکَنند
(مثنوی مولوی)
مقام پرگُهرِ پری صابری از آن بیش است که در پهنای این وجیزهی خُرد بتْوان در وصف تامِ او قلم زد. سخن گفتن از کسی چون او بر سَبیلِ یادکرد و حرمتِ مکرر او، بر همهی ما آموزندگان و دستاندرکاران تئاتر در ایران واجب است.
پری صابری به تعبیری یکی از معدود نقاط اتصال و ادغام تئاتر مدرن و فرهنگ ایران است. او از دهه چهل شمسی و با ظهور تدریجی تئاتر مدرن اروپایی در عرصهی تماشاخانههای تهران به زیرکی دریافت که تئاتر در ایران ذیل مسئلهی فرهنگ و ادبیات اختصاصی شکل میگیرد. و همین ایده سببساز نگارش و اجرای نمایشنامههایی یکسره غرق در تاریخ و ادب ایران شد.
وجه تمایز صابری نسبت به نمایشنامه نویسانِ ایرانگرایِ دیگر، ارادت بسیار او به دورانسازانِ فرهنگ و ادبیات ایران بود. مضمون اکثر آثار او نه صرفا موضوعات فرهنگی بلکه اشخاص دسته اول فرهنگ ایران است. و همین ویژگی نقشی تکین در ادبیات دراماتیک برای صابری به ارمغان آورده است.
اگر فعالیتهای تئاتریِ ایشان را از غربال انصاف بگذرانیم، در خواهیم یافت که پری صابری عاملی غیرقابل چشمپوشی در تئاتر ایران بوده و هست. چراکه این بانوی هنرمند ایرانگرایی در ادبیات نمایشی را با کهنهنویسی همسان نمیدید. تسلط او به درام نویسی مدرن و کلاسیک به سبب تحصیلات آکادمیک، دیدِ عمیق او نسبت به ساختار و فرم دراماتیک را به بار آورده بود. و همین نکته او را در زمرهی برجستهترین درامنویسانِ ایران قرار میدهد.
نقش جریانساز صابری در ادبیات نمایشیِ ایران به دلیل استقلال او از جریانهای رایجِ نویسندگی و وجود نویسندگان درجه اول و پارهای علل دیگر در دهه ۴۰ و ۵۰ کمرنگ است. با وجود نویسندگانی چون بیضایی،ساعدی،خلج و … به عنوان غولهای نویسنده در عرصهی تئاتر، صابری خودبخود زیر سایه رفت. اما تصدیگری صابری در نقش مسئول امور فوقبرنامهی دانشگاه تهران و فعال کردن سالن تئاتر مولوی او را از دیگر باشندگانِ این عرصه متمایز میکند و همچنان جریان تئاتر دانشگاهی و دانشجویی را به خود وامدار میکند. او بود که نخستین بار تئاتر مولوی را راهاندازی کرد و زمینهای برای بروز جریانهای پیشرو و جوان فراهم کرد که تا امروز نیز از همان چشمه آب
میخورند.
شرح این گر من بگویم بر دوام، صد قیامت بگذرد و آن ناتمام…
"امیرحسین حریری"
"عضو هیات علمی و مدیر مرکز تئاتر مولوی دانشگاه تهران"