آرامش یا آسایش؟!

بانی فیلم - گروه تئاتر- علیرضا غفاری

نویسنده، طراح و کارگردان: محمد حاتمی
اجرا: مهر و آبان 93- تالار شمس
آرامش یا آسایش؟!
کلیدی ترین دیالوگ نمایش «آرامسایش» را بهنوش بختیاری در نقش دختر وامانده شهری ادا می کند:
شما نیاز دارید؟!
وجدان مقابل هاج و واج از سؤال می گوید: پیاز؟!!
***
دوران معاصر در تاریخ جهان، دوران رشد روز افزون تکنولوژی، نیاز به کار و اشتغال و به تبع آن دور افتادن از محیط خانواده و بیشتر و مهمتر از همه نیاز به آرامش است.
نویسنده نمایش را با دعوت به خواب یک بیمار در مطب یک روانشناس آغاز میکند و بعد این نیاز به آرامش و تجلی آن در نیاز به خواب توسط دیگر بیماران جلوه و ادامه پیدا میکند.
آسایش محصول رفع نیاز های اقتصادی، رفاه اجتماعی و داشتن حداقل هاست.
اما آرامش یک نیاز روحی و روانی است که برای کسب آن همه تلاش میکنند، اما کمتر به آن دست می یابند. در منظر عمومی و با تسلط مادیات در زندگی، شاید بسیاری «آسایش» را مقدمه «آرامش» بدانند، اما در طول و عرض زندگی آدم های پیرامون، به خوبی می بینیم که اینگونه نیست.
محمد حاتمی، شخصیت هایش را از میان مردم واقعی کوچه و بازار انتخاب میکند و همه آنان را به لطایف الحیل به مطب دکتر روانشناس می کشاند تا با برون ریز احساسات و عواطف فردی، نیاز به آرامش را در بین اقشار مختلف تصویر کند یک کارمند شرکت هواپیمایی، یک پزشک، یک راننده تاکسی از اهالی جنوب، یک پهلوان وامانده، یک جوان بیکار، یک دختر از طبقه متوسط شهری، یک بازیگر، یک فرد دوجنسیتی و یک کارگر افغانی، هرکدام در واگویه های زندگی و آرزوهایشان از ناکامی ها و عدم آرامش می گویند.
محمد حاتمی، با بهره مندی از تجربه گرانبهای سالیان حضور در عرصه هنرهای نمایشی، خود را وامدار کسانی می داند که با بذل جان از شرف و حیثیت کشور در سال های دفاع مقدس، جانانه دفاع کردند. او در این ادای دین، در صحنه های پایانی نمایش، روایت های تلخ و شیرین از دفاع را بازگو کرده و کسب آرامش را در میان این قهرمانان به گونه ای دیگر معنا میکند. در بروشور نمایش، این اثر اقتباسی از «Gost Geromlisb» آلمان 2006، معرفی میشود، اما نویسنده در نگارش متن به خوبی ظرافت های بومی سازی را رعایت میکند.
حاتمی در مقام کارگردان، با دقت و پرهیز هوشمندانه در واگذاری نقش ها (با توجه به پتانسیل فردی هنرمندان) عمل کرده و در چیدمان بازیگران اعمال میکند. استحکام اجرا از زمان طولانی تمرین ها حکایت دارد و بازی ها با اینکه بنا بر خصلت هنر تئاتر، گهگاه از بداهه بهره می برد، اما جملگی باورپذیر و منطقی جلوه میکنند.
پژمان جمشیدی که حالا عضوی از خانواده تئاتر محسوب میشود، در این کار ضمن ارائه تجربه ای از خوانندگی، توانایی هایش را عرضه میکند استفاده از «میکرفون» در بیان بعضی از دیالوگ، این وسیله تکنولوژی صدا را به ابزاری از وسایل صحنه تبدیل میکند که بسیار کاربردی است، مثل موسیقی زنده که نوازندگان با اجرای قطعاتی زیبا، ضمن همراهی با ریتم نمایش، پاساژهای جابجایی صحنه ها را نیز پوشش میدهند.
ریتم بازی ها به گونه ای طراحی شده که هرکدام از بازیگران در مسیر تدریجی معرفی شخصیت ها، هر کدام به لحظات اوجی می رسند که بسیار تماشایی است، مثل علیرضا مهران در «استغاثه برای دوست داشته شدن»، پژمان جمشیدی جایی که نمایشگر طبیبی میشود که خود بیمار است. شهرام قائدی که در «روایت خاطرات از جنوب» لحظات یگانه ای خلق میکند، روح ا... کمانی که نیازهای یک افغانی مهاجر و به ستوه آمده از جنگ را با لهجه زیبای افغانی هنرمندانه ادا میکند، عماد سالکی با ایفای نقش جوان دانشجو در صحنه بازجویی، بهنوش بختیاری در روایت زندگی خصوصی با انرژی خیره کننده، الهام دهقان با درخشش در ایفای نقش عروس شاه بابای قاجار و محمد حاتمی توانا در دو نقش جاهل و رزمنده، همه انرژی خود را به کار می گیرند تا نمایش «در پایان»، تفکر نیاز به آرامش را در مخاطبان تقویت کند.
زبان نمایش، ترکیبی از زبان کلاسیک و محاوره ای است. آنجا که دکتر روانشناس برای نشان دادن دانش و تخصص خود از واژه های علمی انگلیسی و تأکید بر معانی ذاتی آن استفاده میکند و لحظاتی بعد یک جوان با آهنگ رپ و واژگان شکسته این ژانر از موسیقی به صحنه می آید.
و نکته دیگر آنکه، فضای انتقادی نمایش درست در لحظه شعارزدگی متوقف میشود و این از محسنات اجراست.
«آرامسایش» مثل هر اثر دیگری در عرصه هنر، تمرکز خود را به طرح موضوع اصلی قرار داده و آگاهانه از ارائه نسخه درمانی پرهیز میکند اما آنچه که از طراحی ساده صحنه (همراه با حضور مجسمه انتظار (کار هنرمند برجسته تجسمی کشور، استاد قدرت عاقلی) در انتهای صحنه که ماسکی بر چهره دارد) تداعی میشود، شاید نشانه ای باشد برای صبر و شکیبایی تا رسیدن به آرامش.
بعد التحریر:
نمایش در محل مؤسسه فرهنگی اکو (تالار شمس) اجرا میشود. سالن نمایش براساس شنیده ها، قبلاً استخر مجموعه بوده که در زمان مدیریت دکتر ایوبی (رییس فعلی سازمان سینمایی) و با ایجاد پوشش در سقف و طراحی جدید تبدیل به یک سالن نمایش گردیده که با توجه به نیاز فراوان شهروندان به اماکن فرهنگی و هنری از اقدامات درخور توجه است.
استقبال از اجرای این نمایش در این محل نشان می دهد که علاقمندی شهروندان تهرانی برای تماشای آثار تئاتری، خوشبختانه رو به فزونی گذاشته و این مهم ضرورت ساخت و ایجاد مراکز مشابه در سایر نقاط شهر را به مدیران فرهنگی و مدیریت شهری یادآوری می نماید.

لینک منبع:
http://www.banifilm.ir/Modules/News/NewsDetail.aspx?Ser_Id=3&News_Id=43785