وودی آلن در ایران بسیار محبوب است

به گزارش تیوال به نقل از ایران تئاتر
شناسه مطلب: 91789

ایران تئاتر: شیوا اردویی چندی است که صحنه خوانی نمایشنامه «مرگ در می‌زند» نوشته وودی آلن را در تماشاخانه «پایتخت» به روی صحنه می‌برد. با او به بهانه استقبال مخاطبین از این صحنه خوانی که به زبان انگلیسی است به گفت‌وگویی پرداختیم.

شیوا اردویی که پیش‌ازاین کارگردانی نمایش‌هایی چون: «نمایش اسپانیایی» نوشته یاسمینا رضا و «همه‌چیز در زمان» به قلم دیوید ایوز را در کارنامه‌اش دارد، ابتدا در پاسخ به این سؤال که چرا از زبان‌اصلی (انگلیسی) نمایشنامه برای اجرا، استفاده کرده است، عنوان کرد: «رشته دانشگاهی من ادبیات انگلیسی بوده است و تئاتر را به‌صورت تجربی یاد گرفتم و از پیش، تجربه ترجمه آثار نمایشی را داشتم. در طی پروسه بازیگری، کارگردانی و ترجمه، همیشه به این موضوع فکر کردم که بخشی از متن وقتی در ترجمه می‌آید، به‌جرئت می‌گویم 20 در صد آن از بین می‌رود. امکان ندارد بتوانید یک متن را به‌طور کامل از ترجمه بگذرانید؛ به خاطر احساس واژها و فرهنگ جاری درون لحظاتش».

زبان‌اصلی نویسنده و بار اصلی واژه‌ها

وی افزود: «من با در نظر گرفتن پیشرفت شرایط اجتماع و تعمیم آن به مبحث دهکده جهانی، فکر کردم که می‌شود این فرصت را به مردم کشور خود نیز بدهیم که آن‌هایی که انگلیسی می‌دانند، به شکل جدیدی از دانشی که دارند از آن استفاده کنند. آنها می‌توانند فیلم، موسیقی و نمایشی اورجینال را به زبان انگلیسی ببینند و از دانش انگلیسی‌شان نیز لذت ببرند. مخاطبان می‌توانند ببینند که این قصه اگر قرار بود در زبان‌اصلی نویسنده اجرا شود چه شکلی می‌شد و بار اصلی واژه‌ها و اتفاقات به چه شکل صورت می‌گرفت».

اردویی در رابطه با متفاوت بودن شکل اجرایی کارش گفت: «من هیچ ادعایی مبنی بر اینکه دارم یک نمایش خاص را کار می‌کنم، ندارم. در این اثر، در بخش صحنه و اجرا اتفاق جدیدی نمی‌افتد و بحث، درواقع همان زبان است همان‌گونه که سال گذشته نیز نمایشی به زبان انگلیسی از «دیوید آیوز» کارکردم که مجموعه سه نمایش‌نامه کوتاه از وی بود».

او اضافه کرد: «در کاری بازی می‌کردم که آقای رضا مولایی کارگردان آن بودند و در طول پروسه آن کار به این نتیجه رسیدم که من نمایش را به زبان فارسی اجرا می‌کنم، اما توانایی اجرای انگلیسی را نیز دارم. وقتی آن را به زبان‌اصلی می‌خواندم متوجه می‌شدم که چقدر فرق می‌کند».

به خاطر محبوبیت وودی آلن

وی در رابطه با انتخاب متن اعلام داشت: «وودی آلن یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های زندگی من است. او در درجه اول به‌عنوان یک نویسنده و وهله بعد یک فیلم‌ساز و بازیگر قدرتمند و به نظر من یک فیلسوف است که نگاه و فلسفه خاص خودش را نسبت به زندگی دارد. او شخصیت بسیار محبوبی است و زبانش انگلیسی آمریکایی است که من این زبان را به‌خوبی می‌شناسم. بسیار خوشحالم از این اتفاق که متن او را انتخاب کردم. حضور اکثر تماشاچیان در این اثر به خاطر محبوبیت وودی آلن است. او در ایران بسیار محبوب است».

شیوا اردویی همچنین در مورد سختی‌های به روی صحنه بردن چنین پروژه‌ای گفت: «به عقیده من این رویه، آینده خوبی دارد. پروژه قبلی‌ام دارای زبانی ساده، زنده و متعلق به دوره معاصر بوده است و در اثر فعلی نیز که نوشته وودی آلن است، به همین شکل. مردم از اینکه فکر می‌کنند ممکن است یک اثر انگلیسی را متوجه نشوند، ترس دارند. این اتفاق شاید به‌طورکلی کمی غیر جذاب و سخت باشد، اما من سعی کردم تا از متون نویسنده‌هایی با زبان ساده شروع کنم و آرزویم این است تا روزی در ایران متنی از نویسنده بزرگ، شکسپیر کارکنم. می‌دانم کار سختی است، اما در برنامه‌های آینده من است. من گروهی آموزشی دارم که به همراه آقای مولایی در حال آموزش تیمی هستیم تا بتوانیم بادانش درست و خوب انگلیسی به آنان، «هملت» را به روی صحنه ببریم».

استفاده از نمایش با هر سطح دانشی از زبان انگلیسی

اردویی اضافه کرد: «مخاطب شناسی ما در رابطه با این شکل از اجرا، با توجه به جدید بودنش، این‌گونه بود که با داشتن گروهی خوب و منسجم، به سمتی برویم که اثر برای افرادی که حتی انگلیسی بلد نباشد نیز جذاب باشد. یکی از اهداف ما این است که مخاطب در ساده‌ترین حالت خود، دست‌کم شاید تأثیر گرفته و تصمیم بگیرد که زبان انگلیسی یاد بگیرد. من فکر می‌کنم افراد مختلف، با هر سطح دانشی از زبان انگلیسی می‌توانند از دیدن این نمایش لذت ببرند».

اردویی که تجربه بازیگری سریال هایی چون «صدایم کن» و «حلقه سبز» را دارد در مورد ملاکش برای انتخاب بازیگران نیز گفت: من ابتدا می‌خواستم از هنرپیشه‌های حرفه‌ای استفاده کنم، اما متأسفانه هنرپیشه‌هایی که بتوانند از پس بازی با این زبان بر بیایند کم هستند. خب تقریباً همه ما با این زبان آشنایی داریم، اما داشتن اکت «در هنگام ادای دیالوگ‌های اصلی، بحث متفاوتی است. من با دو نفر صحبت کردم که آنها نیز با توجه به آزاد نبودن وقتشان نتوانستند در این اثر حضور پیدا کنند و خب بار دیگر من به بن‌بستی خوردم و یک پروژه را از دست دادم؛ بنابراین تست‌ها از سر گرفته شد و از آقای نوید ملکی که خود سال‌ها است مدرس زبان انگلیسی است و خانم مانوش مجد زاده که در کار قبلی بنده نیز بازی می‌کردند، استفاده کردیم. من همچنین قصد دارم تا در آینده از بازیگران خارج از کشور استفاده نمایم و یا حتی کارهایی مشترک با حضور بازیگران خارجی و داخلی انجام دهیم».

نمایش‌نامه خوانی یا صحنه خوانی

کارگردان نمایش «مرگ در می‌زند» در رابطه با تفاوت نمایش‌نامه خوانی و صحنه خوانی عنوان کرد: «مخاطبان متأسفانه نمی‌دانند صحنه خوانی در تئاتر چیست. صحنه خوانی با نمایش‌نامه خوانی فرق دارد. نمایش‌نامه خوانی یعنی یک نمایشنامه‌نویس، اثرش را می‌خواند تا بازخورد و نظر منتقدین را ببیند؛ اما صحنه خوانی این است که روی صحنه بخشی از تمرین، لباس، میزانسن، موسیقی و... را نشان دهید. این اثر نیز درواقع یک صحنه خوانی است و قرار نیست تنها یک یا دو بازیگر صرفاً به روی صندلی بنشینند و متن را بخوانند. برای مخاطب، دیدن «مرگ در می‌زند» بسیار سرگرم‌کننده خواهد بود».

وی در پایان گفت: «اثر پیشین من در فرهنگسرای نیاوران 19 شب بود؛ اما در رابطه با تماشاخانه «پایتخت» باید بگویم پروسه ما فرق می‌کند. من پروپوزالی را برای این تماشاخانه ارائه کردم مبنی بر اینکه ما بتوانیم هرماه یک صحنه خوانی به زبان انگلیسی در اینجا داشته باشیم تا مخاطبان تماشاخانه «پایتخت» نیز بتوانند هرماه چنین گزینه‌ای را برای دیدن داشته باشند؛ اما در سال آینده قصد دارم تا یک اجرا کامل را به روی صحنه ببرم. ما همچنین از بازیگرانی که زبان انگلیسی‌شان خوب است و قصد همکاری دارند، قطعاً استقبال می‌کنیم. من در حال حاضر نیز باانرژی بسیار مثبتی از سوی علاقه‌مندان به این کار روبه‌رو شدم».

 صحنه‌خوانی دو نمایشنامه «مرگ درمی‌زند» و قصه‌ کوتاه «آقای بزرگ» نوشته وودی آلن به کارگردانی شیوا اردویی، به زبان انگلیسی، با نقش‌آفرینی «نوید ملکی» و «مانوش مجدزاده» در تاریخ 30 بهمن‌ماه ساعت 19:30 در تماشاخانه «پایتخت» مجموعه کنش معاصر، واقع در میدان فلسطین، خیابان طالقانی، بین خیابان سرپرست و فریمان، پلاک ۵۴٢ به صحنه می‌رود.