بالا و پایین های نقش آسید محمود را دوست داشتم

به گزارش تیوال به نقل از ایران تئاتر
شناسه مطلب: ۹۳۴۰۸

تئاتر در دهه هفتاد و هشتاد که در دوران اوجش بود. بازیگران بزرگ زیادی را شاهد بود. یکی از این بازیگران درجه یک و خوب مهرداد ضیایی است که با اغلب بزرگان تئاتر از قبیل دکتر علی رفیعی ، امیر امجد و بهرام بیضایی همکاری کرد. زائر ، بی شیر و شکر ، رومئو وژولیت و رومولوس کبیر ازجمله کارهای ماندگار کارنامه بازیگری مهرداد ضیایی هستند.

مهرداد ضیایی در نمایش مرگ آسید کاظم بازی درست وموثری از یک کاراکترخاکستری با ویژگی های شخصیتی متغییر ارائه می کند. ادبیات نمایشی ایرانی منبع غنی برای اجراهای نمایش های با هویت ایرانی هستند .نمایش مرگ آسید کاظم که بر اساس نمایشنامه آسید کاظم اثر محمود استاد محمد نوشته و اجرا شده است، یک بوم شناسی ، واکاوی و رفتار شناسی دقیق و موشکافانه ازفرهنگ مردم و کوچه و بازار و تقابل حسادت ها ، کینه ها ، منفعت طلبی ها، بغض ها و سایرعواطف انسانی است که کارگردان جوانش می کوشد با به روز کردنش بتواند با مخاطب دهه نودی ارتباط برقرار کند. نمایشی که داستانش در روزگار امروز می‌گذرد ، یعنی 30 سال پس از اتفاقات ونوشته شدن نمایش نامه آسید کاظم توسط زنده یاد محمود استاد محمد در دهه پنجاه و سعی دارد تا به نوعی میراث آسید کاظم را از زاویه ی دیگری امروز دوباره به صحنه ببرد. نمایش درباره پسر آسید کاظم ( آسید محمود) است که با مستأجرین آسید کاظم که در نمایشنامه استاد محمد هم به آن ها اشاره شده است درگیر می‌شود. در حقیقت ریشه اتفاقات نمایش مرگ آسید کاظم در همان اتفاقات 30 سال گذشته است. نمایشی که الگوی اصلیش همان الگوی نمایشنامه اصلی استاد محمد است که اثری رئالیستی محسوب می‌شود. کارگردان دراجرایش تلاش کرده که به سبکی تلفیقی و صحنه‌ای مدرن، در اجرای این نمایش حرفش را به مخاطب منتقل کند. نمایشی به شدت ایرانی و در فضایی بومی کوچه و خیابان روایت می شود . نمایش مرگ آسید کاظم  فروردین و اردیبهشت ماه ساعت 20 در تالار سایه تئاتر شهر روی صحنه می‌رود. این نمایش که به دست احسان بدخشان نوشته شده است جایزه ویژه کارگردانی را نیز از پنجمین جشنواره تئاتر شهر تصاحب کرده و بازیگرانی چون وحید نفر، مهرداد ضیایی، هادی افشار، احمد لشینی و ابوذر ساعدی در آن به ایفای نقش می‌پردازند . با مهرداد ضیایی درباره بازی درنمایش مرگ آسید کاظم  و ویژگی های نقش آسید محمود گفت وگویی انجام داده ایم.

بعد از یک دوران موفقیت آمیز همکاری با بزرگانی نظیر دکتر رفیعی و امیر امجد چند سالی ازبازیگری در تئاتر فاصله گرفتید. دلیل این دوری و فاصله چه بود؟
در این سال ها به کلی از تئاتر دور نبودم و در نمایش خاطرات و کابوس های ... دکتر علی رفیعی به عنوان دستیارشان حضور داشتم .علی رغم میل باطنی و علاقه ام به تئاترمهم ترین دلیل دوری از بازیگری، نبود پیشنهادات خوب بازی در صحنه بود. در این سالها بیشتر جلوی دوربین با بزرگانی مثل حسن فتحی همکاری داشتم. سه سال قبل این نمایش را با حسین حامدی خواه تمرین کردم که به اجرای عمومی نرسید.

شرایط تئاترو کیفیت کاری نسل جوانی که این سال ها وارد تئاتر شده اند را چگونه ارزیابی می کنید؟
برای من خیلی دردناک است ببینم هم نسلانم که از دهه هفتاد کارمان را شروع کردیم ، این سالها کم کار شده اند. عمده دلیل این کم کاری بحث های مالی است . هم نسلان من حرفه ای هستند و زندگیشان از ممر درآمدهای بازیگری تامین می شود. شنیده ام که ماهی 120 اجرا در تماشاخانه ها روی صحنه می رود که به نظرم کار درستی نیست و به کیفیت تئاتر لطمه می زند.

آیا قبل بازی در نمایش مرگ آسید کاظم با متن زنده یاد محمود استاد محمد آشنایی داشتید؟
متن نمایش نامه را در سال های قبل خوانده بودم و جزو متن های مورد علاقه ام بود . مرگ آسید کاظم از جمله متن های کلاسیک تئاترمان است .

آیا به خاطر متن قوی و دراماتیک  مرگ آسید کاظم بازی در نمایش را قبول کردید؟
یکی از مهم ترین دلائل همین مسئله بود. اما بازنویسی که احسان بدخشان در باره این نمایش نامه انجام داد واقعا درست بود و متن را به روز کرده بود.

حضور یک کارگردان جوان را چگونه دیدید؟
قبل از این همکاری محمد محقق را نمی شناختم . بعد از خواندن متن و تا ملاقات اولیه نمی دانستم ایشان نابینا هستند و این برایم جذابیت داشت که ایشان چگونه با این متن برخورد دارد. استدلال ها وتحلیل هایش از متن واقعا درجه یک بود و به خوبی به من بازیگر منتقل می کرد. بازی در این کار را بدون هیچ نوع منفعت مالی و خیلی دلی قبول کردم .

مخاطب در مواجه نخست با آسید محمود تصور می کند شخصیتی منفی دارد. اما به تدریج متوجه می شود آسید محمود مثل هر آدم دیگری شخصیت خاکستری دارد؟
با نظر شما موافقم. آسید محمود زخم های زیادی در زندگیش خورده است و تبدیل به چنین موجود کینه توزی شده است.

در جایی از نمایش به تحقیر شدنش  در دوران جوانی توسط ممد آقا و سایرین با تلخی اشاره می کند؟
بله ، در حال دارد از گذشته و رفتار آدم ها انتقام می گیرد . آسید محمود خودش را در کاری که انجام می دهد خیلی محق می داند . زجرها ، کمبودها و سایر چالش های زندگی روی شخصیت آسید محمود تاثیرات زیادی داشته است . برای من یکی ازجذابیت های بازیگری سیر تحولی است که شخصیت در درام نمایش طی میکند. اینکه شخصیت تک بعدی نباشد . آسید محمود برای من چنین ویژگی داشت.

به نظر می رسد با مرگ آسید کاظم ، آسید محمود این فرصت را پیدا می کند که از زیر سایه پدرخارج بشود و اوضاع را به گونه دیگری مدریریت کند؟
همینطور است . در اصل آسید محمود می خواهد یک آسید کاظم جدید باشد وجایی هم که اسی به او محمود می گوید ، با تحکم می گوید ازاین به بعد باید به من بگی آسید محمود و تاکید دارد اوضاع با گذشته تغییر پیدا کرده و او همه کاره است و می تواند روی زندگی صاحبان مغازه ها تاثیر گذار باشد.

آسید محمود هم در نهایت با همه زرنگی هایی که دارد. با به نام کردن اموالش به نام زنش تحت سیطره زنش قرار می گیرد؟
البته با نقشه این کار را انجام می دهد تا چیزی نصیب مسعود نشود. شاید در آینده با زنش دچار چالش بشود و شاید هم با هم سازش کرده باشند و این نقشه را مشترک طراحی کرده باشند.


گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی