تاریخ ایران همواره مستعد دراماتیزه‌شدن است/چرا بازیگری تئاتر هنوز یک شغل نیست؟

حسین میرزاییان بازیگر نمایش «کوچه عاشقی» گفت: تاریخ ایران استعداد زیادی برای دراماتیزه شدن دارد و تنها کافی است آن را خوب بشناسیم. فرد هنرمند باید یک قدم از جامعه خود جلوتر باشد، بنابراین نیاز است تا از تاریخی که بر این سرزمین گذشته، آگاهی داشته باشد.

به گزارش خبرنگار تئاترصبا، حسین میرزاییان از سال ۱۳۶۹ با نمایش «آتقی و شهر خیال» به کارگردانی مجتبی کاظمی که در سالن قشقایی مجموعه تئاتر شهر به روی صحنه رفت، وارد عرصه بازیگری شد و تاکنون در بیش از صد اثر نمایشی حضور داشته است.

حسین میرزاییان بازیگر نمایش «کوچه عاشقی» درباره ویژگی‌های نقش خود در این اثر به صبا گفت: شخصتی که ایفای نقش آن را برعهده دارم فردی ایرانی بوده و به واسطه اینکه نام او «ممسنی» است، نقطه جغرافیایی خاصی را در ذهن مخاطب یادآوری می‌کند. ممسنی دارای وجوه کمیک بوده و من باید با لهجه و ادبیات رفتاری متفاوت او را اجرا می‌کردم. من تلاش کردم زمانی که تماشاگر نتیجه کار من را روی صحنه می‌بیند با کاراکتر متفاوتی نسبت به سایر نمایش‌هایی که روی صحنه می‌روند مواجه باشد. ممسنی سربازی است که در اوایل دهه چهل زیست می‌کند و تلاش کردم از ابزارهایی برای باورپذیر جلوه دادن این نقش استفاده کنم. این شخصیت برای من چالشی جدید بود، چراکه با یک پرسوناژ ساده و در عین حال دارای واکنش‌های جذاب رو‌به‌رو بودم.

میرزاییان درباره خصلت ایرانی بودن این نمایش در فضای فعلی که عمده آثار دارای سویه‌های مدرن و پست مدرن هستند، نیز گفت: ایران کشوری است که از تاریخی پرقدمت بهره‌مند است و به همین دلیل می‌توانیم در هر مقطع از آن، شاهد وقایع دراماتیک باشیم. تاریخ ایران استعداد زیادی برای دراماتیزه شدن دارد و تنها کافی است آن را خوب بشناسیم. فرد هنرمند باید یک قدم از جامعه خود جلوتر باشد، بنابراین نیاز است تا از تاریخی که بر این سرزمین گذشته است آگاهی داشته باشد. می‌توان به شکل‌های مختلف به سراغ صفحات تاریخ رفت و آن را به صورت کمدی، اجتماعی و حتی پست مدرن بازنمایی کرد. مهم این است که چه خوراک فرهنگی در اختیار تماشگر قرار می‌گیرد و آیا پیامی که توسط اثر منتقل می‌شود در او نقطه تفکری ایجاد می‌کند یا خیر. باید توجه کرد که وظیفه اول در حیطه هنرهای نمایشی، ایجاد سرگرمی برای مخاطبان است.

این بازیگر درباره اجرای نمایش «کوچه عاشقی» در فضای باز ایوان عطار در کاخ سعدآباد بیان کرد: من تاکنون اجراهای بسیاری را در فضای باز داشته‌ام. اولین نکته برای بازیگر در چنین نمایش‌هایی این است که آیا با توجه به اینکه او در فضایی آکوستیک قرار ندارد، می‌تواند حسی را به تماشاگر منتقل کند؟ بخش عمده این مسئله با تجربه بازیگر مرتبط است. در چنین شرایطی جزئی‌ترین خصایص بیانی و رفتاری از جانب بازیگر دارای اهمیت است. برای من اجرا در کاخ سعدآباد تجربه بسیار جذابی است. در اجراهای مربوط به محیط باز، تماشاگر باید بیش از پیش در فضایی صمیمانه قرار بگیرد و بازیگر در ساختن چنین اتمسفری نقش بسیار مهمی برعهده دارد.

بازیگر نمایش «فین جین» در خصوص عوامل دخیل در میزان موفقیت یک اثر نمایشی ادامه داد: در یک اثر تئاتری متن دارای اهمیت بسیار ویژه است و اگر عاری از فراز و فرودهای دراماتیک و روابط علی معلولی باشد، اتفاق اصلی رخ نمی‌دهد. نگاه کارگردان و قدرت او در انتقال مفاهیم متن به بازیگر نیز در موفقیت یک اجرای تئاتری نقش مهمی برعهده دارد. عوامل دیگری نیز نظیر صدا، دکور، نور و… نیز باعث باورپذیرتر شدن فضا برای تماشاگر می‌شود.

میرزاییان با بیان اینکه دولت و نهادهای مرتبط با هنر نمایش نظیر خانه تئاتر در معرفی این هنر به عموم مردم نقش بسیار مهمی برعهد دارند، افزود: حمایت‌های این‌چنینی لازم بوده اما کافی نیست. اولین نکته‌ای که وجود دارد این است که تماشاگر باید نسبت به تماشای تئاتر احساس نیاز کند. افرادی که در بخش سیاست‌گذاری‌های کلان برای این حوزه مشغول به فعالیت هستند، باید در این خصوص چاره‌ اندیشی کنند. موافق این موضوع نیستم که تماشاگر با هر بهانه‌ای همچون تماشای اجراهای رایگان به سالن بیاید. باید اهمیت و لزوم وجود تئاتر در یک جامعه به مخاطب گوشزد شود. عامه مردم باید متوجه ظرافت‌های موجود در هنر نمایش شوند و بدانند دلیل شکل‌گیری جریان تئاتر مدرن در جامعه چیست.

وی ادامه داد: از آنجایی که مردم ایران به قصه‌گویی و روایت تمایل دارند، بهتر است فضای نمایش در ایران به سمت ماجراهای قصه محور حرکت کند و از همه مهم‌تر اینکه اجرای نمایشنامه‌هایی که توسط نویسندگان ایرانی نوشته شده‌اند افزایش پیدا کند تا مخاطب بتواند خود را در قالب شخصیت‌های یک نمایش بر روی صحنه مشاهده کند. در این زمینه معرفی و اطلاع رسانی تئاتر، رسانه‌ها نقش بسیار مهمی برعهده دارند.

میرزاییان درباره نقش پلتفرم‌ها در ارائه فیلم تئاتر و اشاعه فرهنگ تئاتر دیدن نیز گفت: هر اتفاقی که باعث جذب مخاطبان به سمت این هنر شود را باید به فال نیک گرفت و قطعا پلتفرم‌های مختلف نیز می‌توانند به رونق هنر تئاتر و بهبود وضعیت معیشتی هنرمندان این عرصه کمک کنند. تئاتر هنری انسان‌ساز است و حتی ادای دیالوگ در اثر می‌تواند برای روزها ذهن مخاطب را به خود مشغول کند. من به عنوان فردی که در بدنه تئاتر کشور حاضرم و بیش از سی سال سابقه فعالیت در این هنر را دارم، همیشه آرزو داشتم تا یک ارگان بتواند به طور شایسته وضعیت هنر نمایش در کشور را سامان دهد. در این زمنیه خانه تئاتر به طور جدی مشغول فعالیت است و اتفاق‌های مثبتی را صورت داده است.

او سپس به جایگاه حرفه‌ای بازیگر تئاتر در ایران اشاره کرد و گفت: باید بازیگری تئاتر به عنوان یک شغل در جامعه به رسمیت شناخته شود و بهتر این است که نهادی مشخص، به صورت دائمی هنرمندان تئاتر را زیر چتر حمایتی خود قرار دهد. در ایران بیش از صدهزار بازیگر تئاتر  وجود دارد و در هر سال شاید تنها هزار نفر از این هنرمندان بتوانند در این حرفه حضور داشته باشند.

میرزاییان در خصوص وضعیت هنر نمایش در محیط آکادمیک کشور نیز گفت: متاسفانه این روزها رشته بازیگری توسط افرادی در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود که سابقه بازیگری در تئاتر را در کارنامه ندارند و این مسئله برای من بسیار عجیب است. در این خصوص مدیران گروه و افرادی که کار گزینش اساتید را انجام می‌دهند باید پاسخگو باشند.

منبع: صبا