جنگ در تئاترشهر بالا گرفت

جنگ در تئاترشهر بالا گرفت


نمایش «دیده‌بانان» که این شب‌ها در تالار چهارسو مجموعه تئاترشهر روی صحنه است، در فضایی آمیخته به طنز، هرگونه تهاجم نظامی در سراسر کره خاکی را مورد نقد قرار می‌دهد و دولت‌ها را به صلح دعوت می‌کند.

دکتر محمدرضا خاکی، استاد دانشگاه و مدرس تئاتر که کارگردانی نمایش «دیده‌بانان» را بر عهده دارد درباره نویسنده این نمایشنامه گفت: تخصص اصلی «پی‌یر روبر لوکلرک» نویسنده معاصر فرانسوی این نمایشنامه در نگارش نمایش‌های رادیویی است. به همین دلیل بیشترین شهرتش در این بخش است. چند نمایش صحنه‌ای دارد که از میان آن‌ها نمایشنامه «دیده‌بانان» یکی از مهم‌ترین کار‌هایش محسوب می‌شود. لوکلرک این اثر را در سال ۱۹۹۸ میلادی نوشته و یک بار در تئا‌تر لو لوسرنر فرانسه اجرا شده است.

دکتر خاکی درباره علت انتخاب این متن برای اجرا افزود: مدتی است آثار معاصر را ترجمه می‌کنم. تعدای از این آثار چاپ شده‌اند و تعدادی دیگری نیز در دست انتشار هستند. این نمایشنامه در یک فاصله زمانی ترجمه‌ شد که قصد داشتم ذهنم را نسبت به تعدادی از نمایشنامه‌ها تغییر بدهم. در یک دوره‌ای، تعدادی از کارهای جدی مانند آثار «اسلاومیر مروژک» و «تادئوش روژه‌ویچ» راترجمه کردم. البته این به معنای جدی نبودن این کار نیست، اما این نمایشنامه از بار طنز برخوردار است. نمایشنامه را یکی از دوستانم از فرانسه به عنوان سوغات برای من آورده بود. آن را خواندم و شروع به ترجمه کردم. اما به هیچ وجه جزو ترجمه‌هایی نبود که آن زمان بخواهم اجرا کنم. چراکه کارهای دیگری بودند که آن‌ها را بسیار دوست داشتم، مانند نمایشنامه «مفیستو برای همیشه»، «فهرست» یا نمایشنامه «حیاط مروژک» که اکنون زیر چاپ است.

این کارگردان تئاتر درباره نمایش «دیده‌بانان» گفت: این اثر زبانی طنزآمیز دارد، اما موضوعی جدی را مطرح می‌کند. این موضوع چیزی است که ما هر شبانه‌روز به محض روشن کردن تلویزیون با آن روبه رو می‌شویم. اتفاقی که شاید این روز‌ها برایمان عادی شده باشد و آن پدیده جنگ است. این نمایش اشاره مستقیم به این مسئله ندارد و استعاره‌ای طنز آمیز است. در واقع باید بگویم موضوع اصلی صلح است.

دکتر خاکی بیان کرد: این نمایش بر اساس داستان دو کشور به نام روم و مور شکل گرفته است. در ابتدا اتفاقات میان دو دیده‌بان مرزی آغاز می‌شود. اما از سوی دیگر دعوایی میان ملکه کشور روم با رئیس جمهور کشور مور بر سر ماهی‌های خال خالی شکل می‌گیرد. با این بهانه به آرامی جنگ آغاز می‌شود.» و با لبخندی تلخ ادامه می‌دهد: «ما می‌دانیم جنگ با هر بهانه‌ای که باشد، اتفاق ناخوشایندی است.

این کارگردان تئا‌تر با بیان این‌که نکته کلیدی این اثر، بازیگران آن هستند خاطرنشان کرد: این نمایش اصلاً مضمون پیچیده‌ای ندارد. تنها یک ویژگی خاص دارد و آن اینست که پیش از هر چیز نمایشِ بازیگر است. بازیگر‌ها، قابلیت آن‌ها و این‌که بتوانند چیزی را بسازند، نقش مهمی در کار دارد. شخصیت‌پردازی مانند نمایش‌های پیچیده ندارد و در واقع بازیگر‌ها باید به تعریف دقیقی درباره ویژگی‌های شخصیتی خودشان برسند. طنز، حاصل موقعیت دو کاراکتر است. این طنز محصول گفت‌و‌گوی آنهاست. چون یکی از این دو نفر فردی باتجربه و دیگری صفر کیلومتر است.