آنالیز، نفت، جنگ

نمایش «آنالیز»، با پیام صلح جهانی و دوری از جنگ و خونریزی روی صحنه نمایش ایران تماشا درحال اجراست. جنگ همیشه پیام آور مرگ و تباهی بوده،جنگ یعنی اشک مادری که فرزندش را باعشق به دنیا آورده و یک روز جگرگوشه‌اش را در جنگی بر سرنفت از دست می‌دهد.
در تئاتر،سینما و تلوزیون آثار ارزشمند زیادی باپیام دوری از جنگ ساخته واجرا شده است،اما این روزها نمایش  «آنالیز» نوشته‌ی عدالت فرزانه و کارگردانی امید اسدی که در تماشاخانه ایران تماشا درحال اجراست تعریف دیگری از صلح جهانی را نشان داده است.
در «آنالیز»رضا زنده جاه بازیگر تئاتر،سینما و تلوزیون نقش سربازی را ایفا می‌کند که در میان جنگی هولناک آخرین رزوهای زندگی‌اش را درچاه نفتی گرفتار شده است.شخصیتی که نماد مردم مظلوم و محروم است. زنده‌جاه دراین باره می‌گوید: اوایل سال ۹۷ بود که تصمیم گرفتیم نمایشی را روی صحنه ببریم،البته با این پیش فرض که نقشی تکراری را اجرا نکنیم.به همین خاطر همراه امید اسدی کارگردان کار به سراغ متن های زیادی رفتیم تا اینکه به نمایشنامه  «آنالیز» نوشته عدالت فرزانه رسیدیم و چون اساسا زمینه‌ی این کار ضدجنگ بود و شخصا جزو افرادی هستم که احساس می‌کنم دنیا واقعا دیگر جای قشنگی نیست تصمیم گرفتیم  «آنالیز» را اجرا کنیم، اثری که پیام صلح دارد .
نقش سرباز یکی از نقش های مهمی بوده که در زندگی هنری‌ام بازی کردم چرا که به شدت به دنیای امروز ما نزدیک بود و صحبت از محرومیت‌هایی را می‌کند که این روزها با آن درگیر هستیم.
سرباز، نقشی دوست داشتنی است،نماینده‌ای از قشر محروم ومظلوم جامعه.همانطور که سرباز در ابتدای نمایش می‌گوید الان بدون هیچ هویت وتعصب سالهاست که در این سیاه چال گیرافتاده است.درست همینجاست که می‌گوییم حرف ما در «آنالیز» یک صحبت جهان شمول است .
ما اصلا نمیدانیم این آدم در کجا و در چه زمانی است اما آن المان اصلی ای که وجود دارد این است که این آدم به واقع در یک چاه نفت گیر افتاده و دچار یک توهمات درونی است و این توهمات خودش نمایندگی یکی از دردهای امروز جامعه بشریت است. وی می‌گوید:سرباز نماینده دنیای امروز ماست،آدمی که دچار توهم است وبا شخصیتی به اسم گروهبان که نماینده ای از نظام سرمایه داری است و دنیا را میچرخانند درچاه نفتی روزگار می‌گذراند تا به استقبال مرگ برود. این بازیگر جوان می‌گوید:نقش سرباز بسیار چالش برانگیز بود و پیچیدگی های زیادی را داشت.ساختار اصلی نمایش مونولوگ بود و شما در مونولوگ لبه‌ی تیغ حرکت می کنی و اجازه ریسک کردن نداری و اگر نتوانی کار را به درستی انجام بدهی مخاطبت را به راحتی از دست خواهی داد.
سرباز یک بازی بسیار حسی و پر از نوانس‌های حسی است،نقشی که پر از تغییر حس و حالت بود.به هر حال وقتی شما می خواهید مونولوگ بازی کنید اگر قرار باشد آن متنی که وجود دارد را نتوانید به تصویر بکشید مخاطب می‌گوید که من می‌نشستم خانه و متن را می‌خواندم و احتیاجی به تماشای نمایش نبود.این دیگر بر می‌گردد به توانایی بازیگر و به اینکه چقدر در متن تعمق کند و آن را به خوبی بازی کند.
مادر نماد مادر
اما در  «آنالیز»؛ افسانه‌ بخشی‌فرد نقش مادر را بازی می‌کند، نقشی که جدای از دیالوگ‌هایی که برای آن درنظر گرفته شده حرکات فرم ماهرانه‌ای را نیز همراه دارد که باعث درگیر شدن مخاطبان با این نقش می‌شود. وی درباره‌ی نقش مادر درآنالیز می‌گوید: به نظر من مادر نماد همه مادرانی است که سختی می کشند تا در زمان جنگ بچه ای به دنیا بیاورند.در واقع مادر در «آنالیز» شکمش مثل یک گور می ماند.گوری که وقتی به آن نگاه می کند اجساد پوسیده و متعفن درآن دیده می شود.حالا در این گورستان یک موجود زنده در حال تکان خوردن است،بین تمامی مرده های داخل گورستان. موجودی که می خواهد از این گورستان بیرون بیاید.اما مادر نمی داند که به جنینش از زیبایی های دنیا بگوید یا بدی هایش و درست زمانیکه نوزاد پا به دنیا می گذارد مادر به این نتیجه می رسد که در این زمانه جنگ و خونریزی بر سرنفت چه آینده ای شومی در انتظار فرزندش است و سرانجام با دستان خودش فرزندش را می کشد. بخشی‌فرد ادامه می‌دهد: این نمایش یک سری تکنیک های خاص خودش را دارد و من در واقع سعی کردم که آن چیزی که در فکر آقای اسدی به عنوان کارگردان بود و همچنین در فکر خودم نیز وجود داشت را آنالیز کنم و به روی صحنه بیاورم.آنالیز فضای سختی داشت وبرای اینکه بتوانیم حق مطلب را ادا کنیم تمرینات فشرده ای را داشتیم.
جای خالی تئاتر فیزیکال
آن چیزی که در نمایش «آنالیز» درکنار بازی سرباز و مادر به وضوح دیده می شود حرکات فرم چهار هنرجوی تئاتر است .ساغر صمدی که یکی از مربیان فیزیکال کار عرصه تئاتر کشور است و خود نیز سابقه‌ی درخشانی در حوزه بازیگری به خصوص در صحنه تئاتر را دارد در آنالیز طراحی حرکت این چهار هنرجوی پراستعداد را به عهده دارد.وی از آغاز به کارخود و گروهش با آنالیز اینطور می‌گوید: متن را روزی که اسدی کارگردان «آنالیز» برایم فرستادند و آن را خواندم به شدت جذبش شدم آن هم به این خاطر که در این همه آشوب و دغدغه های روزمره یک نمایش در مورد صلح ومهربانی میتواند حال ادم ها را خوب کند و تأثیرگذار باشد.
صمدی درباره حرکات فرم در «آنالیز» نیز می‌گوید: در رابطه با حرکت های فرم سعی کردیم که حرکت های فرم هنرجویانم که از میان ۲۰ هنرجو انتخاب شده اند حرکت‌هایی باشند در راستای کار. خیلی از تئاترها را می بینیم که به شدت فرم های خوبی دارد و به شدت حرکت های جذابی دارند ولی متاسفانه خیلی در خدمت کار نیستند .یکی از دغدغه های من به عنوان طراح حرکت در «آنالیز» این بود که تمام حرکت ها را برای بازیگران طوری برنامه‌ریزی کنیم که حرکات و فرم ها با همدیگر یک مجموعه کامل در رابطه با این اثر هنری باشد. نکته‌ای که باید در این میان به آن اشاره کنم این است که حرکت های بدنی و مفهومی از دل خود «آنالیز» بیرون آمده و فکر میکنم تا امروز اساتید مجربی که به تماشای «آنالیز» نشسته اند نظرات مثبتی داشته اند. این هنرمند جوان می‌گوید: متاسفانه تا به امروز تئاترهای فیزیکال که روی صحنه رفته باشد بسیار کم بوده و به هرحال امیدوارم که در آینده بیشتر روی تئاتر فیزیکال کار شود به خصوص در حرکت های مفهومی آن هم به این خاطر که تماشاچیان به دیالوگ شنیدن عادت کرده اند و این ذائقه باید تغییر کند.

منبع: تفسیر خبر